Kiến trúc sư trưởng của sân khấu

Nghề đạo diễn sân khấu tưởng như 'chỉ tay năm ngón' cho âm thanh, ánh sáng, vũ đoàn, nhưng thực ra lại là tổng hòa giữa nghệ thuật, kỹ thuật, quản trị và... khả năng chịu áp lực cực tốt.

Với Trần Vi Mỹ, người đứng sau hàng loạt show lớn từ Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam, Hoa khôi Du lịch đến liveshow của Lệ Quyên, Hồng Ngọc, Thanh Thảo, Dương Triệu Vũ... thì sân khấu không chỉ là nơi biểu diễn, mà là một cỗ máy khổng lồ của cảm xúc và logic.

Anh ví von, đạo diễn sân khấu giống kiến trúc sư trưởng, người kết nối giữa giám đốc âm nhạc, giám đốc mỹ thuật, stylist, biên đạo, ánh sáng, kỹ thuật... và nghệ sĩ để tạo nên tổng thể thống nhất.

"Nếu thiếu kiến thức thì đạo diễn không thể diễn đạt được yêu cầu của mình, nói cũng chẳng ai nghe, chẳng ai phục", anh thẳng thắn. Nói vui thì nghề này giống như vừa làm kế toán, vừa làm họa sĩ, vừa làm... nhà ngoại giao. Một bước sai, cả show hàng chục tỉ đồng có thể "cháy sáng" theo đúng nghĩa đen.

Từ ngân hàng sang... sân khấu

Ít ai biết, trước khi trở thành tổng đạo diễn của những sân khấu hoành tráng, Trần Vi Mỹ từng là một nhân viên ngân hàng từ năm 1994. Dẫu vậy ngọn lửa nghệ thuật trong anh vẫn âm ỉ cháy...

"Tôi nhớ hồi 4 - 5 tuổi, lần đầu được ông bà dẫn đi xem hát trên ghe ở quê. Những bóng đèn xanh đỏ khi đó ám ảnh tôi đến tận bây giờ", anh kể.

Lớn lên, dù bị gia đình cấm đoán, anh vẫn lén học khiêu vũ ở Cung văn hóa Lao Động. 15 tuổi, anh trở thành vũ công khiêu vũ nghệ thuật chuyên nghiệp. Rồi cuộc đời lại rẽ ngoặt. Làm ở ngân hàng, mỗi lần cơ quan tổ chức sự kiện, anh xung phong viết kế hoạch, rồi... dàn dựng luôn.

"Không ngờ tôi làm tốt hơn cả mong đợi. Từ đó, chương trình nào cũng giao tôi phụ trách", anh cười. Chính những lần ngẫu hứng đó là bệ phóng, để anh bước hẳn vào nghề đạo diễn sân khấu năm 2003.

Bốn năm sau, liveshow đầu tiên anh làm tổng đạo diễn là Em về của Hồng Ngọc. Anh nhớ lại cảm giác run lẩy bẩy trong buổi họp báo đầu tiên, không biết phải chia sẻ gì. Nhưng cũng từ đó, Trần Vi Mỹ nhận ra, ánh đèn sân khấu chính là nơi mình thuộc về.

Sẵn sàng để ... "đu dây"

Người xem chỉ thấy hào nhoáng, nhưng đạo diễn sân khấu phải "đi trên dây giữa hai tòa nhà 40 tầng" - một bên là nghệ sĩ, bên kia là nhà đầu tư.

Anh nhớ như in sự cố Miss Cosmo 2024: hệ thống đèn sân khấu ở Nhà thi đấu Phú Thọ bất ngờ sập. "Chúng tôi chỉ có 5 ngày để dời toàn bộ sân khấu sang địa điểm mới. Căng như dây đàn, nhưng cả ê kíp làm xuyên đêm để kịp tiến độ", anh kể.

Áp lực chưa bao giờ thiếu. "Chương trình phúc khảo xong mà thấy không ổn là phải bỏ và thay ngay trong đêm. Họp tới 2h - 3h sáng là chuyện thường", anh chia sẻ.

Khi được hỏi về chuyện làm việc với các ngôi sao, Trần Vi Mỹ cười: "Mỹ Tâm siêu dễ thương nhưng cũng siêu kỹ. Sơn Tùng M-TP, Hà Anh Tuấn thì quy trình làm việc cực chi tiết, không phải yêu sách mà là sự chuyên nghiệp".

Với Trần Vi Mỹ, tiêu chí đầu tiên khi nhận show: ca sĩ phải hát live. Anh hỏi thẳng: "Có ban nhạc không? Có hát live được không? Có bao nhiêu bài hit?". Nếu câu trả lời không ổn, anh sẽ từ chối. "Khán giả xứng đáng với sự thật", anh nói gọn.

Niềm vui nghề, với Trần Vi Mỹ, đến từ những thứ rất nhỏ: "Thấy sân khấu được tôn trọng, nghệ sĩ, khán giả khen là hạnh phúc rồi". Còn sau show, người anh thường rủ đi ăn không phải ngôi sao, mà là vũ công, hậu đài... những người gánh cả show mà ít ai để ý.

Cảm xúc và công nghệ

Trần Vi Mỹ bật mí, mỗi show kiếm vài trăm triệu đồng là chuyện bình thường. Nhưng ngay sau đó, anh nói thêm: "Tiền nào cũng có giá của nó. Mỗi show là mỗi áp lực mới, mỗi lỗi nhỏ là vài tỉ đồng bốc hơi".

Trên sân khấu, tổng đạo diễn phải đứng liên tục hàng giờ đối diện sân khấu, giám sát từ A đến Z. Anh cười: "Nhiều người tưởng tôi không bao giờ cầm micro la ai vì nóng tính. Nhưng thật ra tôi nghĩ, chỉ cần nói đúng và làm đúng, ai cũng sẽ nể".

Nhắc đến Trần Vi Mỹ, không thể bỏ qua những dấu ấn sáng tạo của anh, từ trào lưu dress code trắng trong liveshow Dạ tiệc trắng (2008) đến công nghệ mưa sân khấu năm 2012 - khi anh là người đầu tiên tại Việt Nam tạo được cơn mưa thật trên sân khấu ca nhạc.

Công nghệ ngày càng hiện đại, nhưng anh cho rằng điều quan trọng nhất vẫn là cảm xúc và tính sáng tạo thật. "Công nghệ của các đạo diễn là như nhau. Vấn đề là dùng nó thế nào cho đúng. Biến nó thành cảm xúc của mình, chứ đừng để công nghệ làm mình mất chất riêng".

Với các bạn trẻ muốn theo nghề, anh nhắn nhủ: "Đừng chỉ học ở trường lớp. Hãy vào công ty sự kiện, làm những việc nhỏ nhất, hiểu tất cả về nghề. Phải biết đọc bản vẽ, biết ánh sáng, biết cả cách nói chuyện với nghệ sĩ và kỹ thuật". Anh khuyên: "Nghề này phải đủ bay bổng, nhưng trong mức chi phí thực tế. Show 1 tỉ đồng mà mơ 10 tỉ đồng là... bay luôn".

Từ một "tay ngoại đạo" làm ngân hàng đến người được trao giải Mai vàng và Cống hiến với danh hiệu Đạo diễn xuất sắc, Trần Vi Mỹ đã chứng minh rằng nghề đạo diễn sân khấu không chỉ dành cho người có năng khiếu, mà còn cho những ai có đủ đam mê, học hỏi và bản lĩnh.

Anh vẫn giữ đam mê như ngày đầu: "Tôi chưa bao giờ hết cảm hứng với nghề. Vì mỗi sân khấu là một cuộc đời khác. Và khi ánh đèn bật sáng, tôi lại thấy mình sống thêm một lần nữa".