Dây cáp hỉ nộ ái ố

Thần kinh VII chi phối vận động vùng cơ mặt. Chúng ta hỉ nộ ái ố phần lớn nhờ cái dây cáp này. Dây VII đường đi khúc khuỷu, chia  thành hai đoạn, một luồn trong nội  sọ và một tuồn ra ngoại biên kết nối cơ mặt. 

Méo 1/2 và 1/4 

Liệt VII làm liệt cơ mặt, bình dân gọi là méo miệng. Ai làm nấy chịu, tùy đoạn trong hay ngoài bị phế mà có 2 dạng: liệt mặt trung ương và liệt ngoại biên. Liệt ngoại biên quen mặt hơn, với ½ bên mặt bất động, trong khi liệt trung ương chịu trách nhiệm bất khiển của ¼ dưới mặt. Liệt trung ương “biểu cảm” ít đập vào mắt hơn, nên hay bị bỏ qua.

Bị chèn hoặc tự chèn 

Thần kinh VII bị liệt, đại để, hoặc do bị “thiên hạ” chèn ép hoặc do chế  phình ra rồi tự chèn vào “thiên hạ” sinh họa. Theo đó, liệt VII trung ương thường do kèn cựa chi bộ sọ (tai biến mạch máu não, u thần kinh trung ương, u thần kinh thính giác...), trong khi liệt VII ngoại biên dính líu trái gió trở trời nhiều ( lạnh, herpes, viêm tai, viêm xương chũm, bệnh lyme, tiểu đường, vỡ xương đá, u thần kinh...).

Smartphone lại sinh chuyện.

 

Quần quật mà ra

Vậy cày smartphone can hệ thế nào đến độ phế cả đệ thất thần kinh? Quần quật phục vụ suốt 12 giờ, qua mắt, qua tai, hệ thần kinh căng thẳng, mỏi mệt, nhất là cần một lượng máu nuôi lớn. Trăm sự hè nhau khiến thần kinh VII bị thiếu oxy, phình to ra, đá thúng đụng nia sinh liệt. Dây VII ngoại biên len lõi trong xương xóc nên hay “méo mặt” kiểu này. Không khí lạnh cũng làm liệt dây 7 theo cách tương tự.

Trong lẫn ngoài sọ

Như vậy, cày ải điện thoại, đặc biệt nhiều giờ liền, đều có thể dính chấu cả 2 dạng liệt  trung ương và ngoại biên. Chưa kể các té nước theo mưa (cao huyết áp, tiểu đường, nhiễm siêu vi, viêm thần kinh, stress, suy kiệt, khối chèn ép), lạnh (điện thoại thâu canh, áo xống trễ tràng, bụng đói, máy lạnh chạy rì rì), thậm chí căng thẳng ...bàng quang vì mãi điện thoại nhịn WC.

Tiên lượng tốt

Liệt VII trung ương hiển nhiên đáng lo, trong khi liệt mặt ngoại biên có tiên lượng tốt. Sau điều trị cơ bản (corticoid, châm cứu...), dây VII thường thôi làm mình làm mẩy, trở lại ngoan hiền. Cũng có một số cái kết không như ý, hết méo mặt nhưng chuyển qua cứng mặt, bất khiển dụng cơ mặt, khóc cười gì mặt cũng đơ ra.