1-Một chữ co

Có phần quy chụp, nhưng hiểm nguy của mùa lạnh, trăm mối gần như dẫn đến một chữ co, không phải co ro mà là co mạch máu.  Mạch máu co lại làm hẹp lòng mạch, tăng huyết huyết áp, tăng huyết động lên tim mạch và tăng cơ hội cục máu đông... Mạch máu co còn làm  giảm lưu lượng, dẫn đến thiếu máu nuôi, thiếu oxy cho các “trọng địa”.

2-Cái búng tay tai họa

Tất thảy, như cái búng tay khai màn các ca thiếu máu não, rối loạn tiền đình, đau nửa đầu, sưng đau khớp, liệt thần kinh VII ngoại biên, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, đột tử...

3-Sớm mai thức dậy, cười méo miệng trong gương

Chọn mặt, mỗi mùa rét đậm rét hại là số người liệt mặt /thần kinh VII, lại khăn gói vào viện đông vầy. Thủ phạm không ngoài chuyện hẹp hòi máu nuôi, thần kinh phình to tự cọ quẹt sinh liệt.

Mùa lạnh khéo co thì ấm, nhưng với những cơn co bên trong, không khéo thì thậm nguy.

4-Sẩy chân mùa lạnh

Người ta còn ngã bệnh vì vô tình trở thành nạn nhân giằng co giữa nóng và lạnh, giữa mao mạch và tuyến mồ hôi. 

Tắm nước nóng là quả hưởng ý trời của nhiều người, nhưng dần dai quá lâu, đây có thể là cơ “hóa người thiên cổ”. Lạnh buộc mạch ngoại biên co, tắm nóng lại giãn chúng ra, cả “mùa đông” qua đó ùa vào người. Không ít ca đột quỵ nổ ra sau cánh cửa phòng tắm nước nóng.

5-Giữ ấm quá thể cũng gay

Mặc quần áo quá dày khi ngủ, trớ trêu hại người ra phết. Nệm ấm chăn êm giúp ngủ ngon, nhưng giữa giấc lại khiến mồ hôi đổ ra không bốc được và ngấm ngược vào người. Mộng không tròn, sáng dậy đau đầu, uể oải, là bằng chứng.

Lo lắng khí lạnh vào từ chân, nhiều người mang vớ chân cả ngày, bí rị, mồ hôi ngược dòng, qua hết mùa đông có khi sinh đau khớp.

6-Bụng đầy giở mộng

Mùa lạnh nhu cầu năng lượng tăng vọt, nên bụng dạ đòi réo hơn ngày thường. Lên giường với  bụng đầy thứ khó tiêu, vừa chập chờn, ngưng thở lúc ngủ, vừa bầm dập dạ dày.

Lạnh không cần nhiều nước bởi ít đổ mồ hôi, nhưng nhiều người nhân đó cắt quá tay lượng nước cơ bản, sinh mệt mỏi, suy giảm miễn dịch, da dẻ khô rang...

7-Giấc ngủ nghìn thu

Mùa lạnh xác định trời cho ngủ dễ, ngủ ngon và ngủ nhiều. Ngủ ngon thì ngủ nhiều, cần gì bàn? Đáng bàn, bởi ngủ nhiều làm tăng cơ hội bị hạ thân nhiệt, có thể đột tử, đột quỵ. Tuần hoàn chậm, khiến tim gắng sức hơn, khiến người ta dễ ngủ mùa lạnh, nhưng là lý do dễ đến “nghìn  thu một giấc” giữa đêm.  

8-Đường huyết chộn rộn 

Trời lạnh, vẫn y chuyện mạch máu co, giảm tải lượng, bị hại lần này là đường huyết. Mùa đông là mùa đường huyết sớm đầu tối đánh, người bệnh đái tháo đường, rối loạn dung nạp glucose nên để mắt.

9-SAD, cẩn thận vẫn hơn

Seasonal affective disorder /SAD/rối loạn cảm xúc theo mùa, là hội chứng trầm uất, sầu đời, gặp ở các quốc gia lập đông lê thê, mây trời xám xịt, không khí ẩm ương, người bó gối trong nhà, có thể sinh tự vẫn chẳng chơi. 

Ở ta, đông nhẹ, không đến nỗi thảm não, nhưng biết đâu đấy với ai đó sẵn bệnh nền “sầu muôn kiếp”.