Cuộc sống của 'cô gái 1 tệ' sau gần nửa thế kỷ

Gần 50 năm sau khi gương mặt mình xuất hiện trên tờ tiền mệnh giá 1 nhân dân tệ, bà Shi Naiyin có một cuộc sống giản dị của một người nông dân vùng núi Quý Châu, lặng lẽ đứng ngoài mọi hào quang mà số phận vô tình mang lại.

Cuối tháng 11, mạng xã hội Trung Quốc bất ngờ lan truyền đoạn video ghi lại hình ảnh một phụ nữ dân tộc Động, mái tóc đã điểm bạc nhưng vẫn giữ nụ cười hiền hậu.

Nhân vật trong video là bà Shi Naiyin, 65 tuổi - người được xác nhận là nguyên mẫu cô gái in trên tờ tiền 1 nhân dân tệ thuộc bộ tiền phát hành lần thứ tư năm 1988. Cái tên "cô gái 1 tệ" từ đó một lần nữa được nhắc đến, sau nhiều năm gần như chìm vào quên lãng.

Cuộc sống bình dị của "cô gái 1 tệ"

Theo SCMP, ở ngoài đời, bà Shi không phải nhân vật nổi tiếng, càng không phải người giàu có như nhiều người từng lầm tưởng. Bà sống tại huyện Tòng Giang, tỉnh Quý Châu, làm nông như bao người phụ nữ khác trong vùng. Cuộc sống của bà gắn với ruộng nương, gia đình và những sinh hoạt bình dị của bản làng.

Câu chuyện bắt đầu từ gần nửa thế kỷ trước, khi Shi Naiyin mới 16 tuổi. Trong một lần cùng bạn bè đi chợ phiên gần làng, cô gái dân tộc Động nổi bật giữa đám đông nhờ mái tóc đen nhánh, bộ trang phục truyền thống cùng đôi khuyên tai bạc đặc trưng. Khi đang mua kim chỉ thêu thùa, Shi bất ngờ bị một người đàn ông lạ kéo nhẹ tay, ra hiệu đứng yên và nghiêng mặt sang một bên. Dù ngạc nhiên, cô gái trẻ vẫn làm theo.

Người đàn ông đó là họa sĩ Hou Yimin, khi ấy đang đi khắp vùng tây nam Trung Quốc để tìm kiếm những gương mặt tiêu biểu cho vẻ đẹp văn hóa của các dân tộc thiểu số. Sau khi phác họa xong, ông rời đi, còn Shi Naiyin cũng nhanh chóng quên mất cuộc gặp gỡ thoáng qua này.

Phải đến năm 1988, khi Trung Quốc phát hành loạt tiền mới với hình ảnh hai thiếu nữ - một người dân tộc Động và một người dân tộc Dao, người dân trong vùng mới bắt đầu xì xào vì thấy gương mặt trên tờ tiền quá giống Shi. Tuy vậy mãi đến năm 2010, chính quyền địa phương mới chính thức xác nhận bà Shi Naiyin chính là "cô gái 1 tệ", dựa trên các đặc điểm về kiểu tóc và trang sức truyền thống.

Thời trẻ, Shi Naiyin từng được gọi là "bông hoa của bản". Bà là chị cả trong gia đình sáu anh chị em, không được đi học và phải lao động từ rất sớm. Năm 23 tuổi, bà kết hôn theo sự sắp đặt của gia đình, trải qua tập tục "zouhun" - hay còn gọi là "hôn nhân đi lại", khi vợ chồng sống riêng một thời gian trước khi chính thức chung sống. Bà có một con trai và một con gái, hiện đều đi làm ăn xa.

Khi danh tính được công bố, sự nổi tiếng bất đắc dĩ không mang lại thay đổi tích cực cho cuộc sống của bà Shi. Trái lại, bà từng nhận nhiều lá thư xin tiền từ những người tin rằng người xuất hiện trên tiền chắc hẳn phải giàu có. Trước những hiểu lầm đó, bà khẳng định gia đình chưa bao giờ lợi dụng danh tiếng để xin trợ cấp hay trục lợi.

"Chúng ta vẫn phải sống cuộc sống như bình thường thôi", bà Shi từng nói khi được hỏi về việc trở thành gương mặt quen thuộc trên tờ tiền quốc gia.

Hiện nay, Trung Quốc đã lưu hành bộ tiền thứ năm với chân dung Chủ tịch Mao Trạch Đông trên các mệnh giá. Nhưng hình ảnh cô gái dân tộc Động năm 16 tuổi trên tờ 1 nhân dân tệ cũ vẫn là một ký ức văn hóa đặc biệt với nhiều người. Và với Shi Naiyin, đó chỉ là một khoảnh khắc thoáng qua của số phận, đủ để được nhớ tới, nhưng không đủ để khiến bà rời bỏ cuộc sống bình dị mà mình đã chọn suốt cả đời.