* Những hôm râm mát, tia cực tím nhạt hơn?

- Tiếng là tím, nhưng UV không nhìn thấy được, hễ có ánh sáng ban ngày là có mấy “chế”. UVB còn trầy trật, chứ UVA xuyên mây lão luyện. Đội mũ, che ô, lắm khi vẫn ăn cả đống tia, bởi UV phản xạ cực tốt, đặc biệt từ mặt tuyết, cát biển, hồ ao, quảng trường...

* Cái đáng sợ thật sự của nắng nóng là tia cực tím?

- UV tạo nghiệp chủ yếu từ bộ ba UVA (380-315nm), UVB (315-280nm), UCV (280-100nm). Bước sóng (nm) quyết định độ xuyên thấu, cũng là thước đo mức độ tàn hại. UVC có “sải chân” ngắn nhất, nhưng sừng sỏ nhất, thời may bị tầng ozone chặn tất, chỉ còn hai “thằng đệ” giáng trần, với UVA (97%) và UVB (3%).

* Rõ là tia cực tím tai hại, nhưng hơn thua tùy loại?

- Da và mắt là hai khổ chủ chính của UV. Cả UVB, UVA đều hám ăn da từ cháy nắng, lão hóa đến ung thư. Riêng mắt, UVB chân ngắn chỉ dừng ở giác mạc (viêm, hạt kết giác mạc), trong khi UVA thọc tận võng mạc (thoái hóa hoàng điểm, đục thủy tinh thể). Chung lượt, UVA gấu hơn bởi số đông, khả năng xuyên mây, đâm thấu đều giỏi cả.

* UV cao nhất tùy thời điểm trong ngày và tùy vùng miền?

- UV đậm đà vào tầm 10h đến 14h, kịch khung chính Ngọ, lúc mặt trời chiếu vuông góc mặt đất. UV cũng có “chỉ dẫn địa lý” riêng. Dân xứ xích đạo, miền núi, nhà chọc trời, hứng ultraviolet bộn hơn thiên hạ.