Không giỡn mặt được với loại vi khuẩn “chén” thịt người này, nhưng có vẻ tình hình đang bị làm quá lên?

Vi khuẩn “ăn” gì?

Trước tiên cần làm rõ ngọn ngành là vi khuẩn “ăn” gì? Hầu hết vi khuẩn gây bệnh là vi sinh vật dị dưỡng, sống bằng nguồn cacbon hữu cơ hoặc một ít vô cơ. Như vậy, cơ bản vi khuẩn “ăn mặn”, chỉ có điều cách chúng “xơi” thịt vi mô hơn cách liên tưởng cảnh mấy chú cá cọp Piranha ào ào rỉa trên thịt trên da...      

Vậy cớ gì thòi ra đám vi khuẩn “ăn thịt người”? Thật ra, đó là cách gọi có phần trực quan về tình trạng hoại tử mô nặng, gây ra bởi độc tố của vài loại vi khuẩn. Như vậy, không có chuyện vi khuẩn “chén chú chén anh” thịt sống, và hoại tử - thối thịt là tình trạng bệnh được biết từ đời tám hoánh! Trên thực tế, người ta vẫn bị hoại tử hà rầm với biến chứng tiểu đường, thuyên tắc mạch máu, chấn thương...

“Bè lũ ăn thịt người”!

Bang hội nanh ác này có chừng 30 anh em, đình đám gồm Vibiro Vulnificus, Aeromonas Hydrophila, A-Streptococcus... Chúng được y học điểm mặt từ lâu, nhưng chỉ xuất hiện lác đác, nên chưa thành… trend! Trước đây, ví dụ Aeromonas Hydrophila vốn chỉ chuyên “xực” tôm, cá, ếch, nhái là chính, sau dần đổi gu chuyển qua… thịt người! 

Vậy “idol” Whitmore đang nổi đình nổi đám trên truyền thông lẫn cộng đồng mạng có dây cà dây muống gì với “bè lũ” trên? Thật ra tên hộ tịch chính thức của chàng là Burkholderia Pseudomallei, trực khuẩn gram âm, gây bệnh Whitmore (Melioidosis) gồm viêm phổi, viêm đa tạng,  nhiễm trùng huyết, viêm lở, áp xe da... Cớ sự của vụ “vi khuẩn ăn thịt” nằm ở vết lở da, có khi tầy quầy phát sợ, khiến đương sự bị nhầm cùng cạ đám ăn thịt!

Thuộc dạng tráo trở, khó lường

Không chén miếng thịt nào, vậy vì sao Whitmore gieo rắc kinh hoàng đến vậy? 

Danh xưng máu me là cái cớ gây hoang mang đầu tiên, sau đó là tính chất khó lường của chúng. Bệnh Whitmore có tỉ lệ tử vong cao, và là tay kháng kháng sinh có máu mặt. Không điều trị hoặc điều trị muộn thì không những “mười phần chết bảy còn ba” mà là chết gấp trong vòng 48 giờ! Điểm nữa khiến Whitmore mặt xanh nanh vàng là bị nhìn sai đường lây.

Whitmore còn được gọi là… bệnh bỏ quên, vì bác sĩ thiếu kinh nghiệm dễ chẩn đoán nhầm với biến chứng tiểu đường, áp xe, viêm lở, nhọt, nhiễm trùng huyết do tác nhân khác. Muốn điểm mặt phải qua xét nghiệm máu.

Tử thần đi chân đất!

Vi khuẩn B.Pseudomallei mai phục trong đất, nước, bùn ô nhiễm, lây cho người và súc vật chủ yếu qua da bị trầy xước! Ngõ vào thịnh hành là tay, chân trần, thường ở đối tượng nông dân, ngư dân, người nuôi gia súc, người làm vườn... “Kịch bản tử thần” kiểu lẻn vào từ bàn chân trần, góp phần tăng thêm phần “hù”, khiến mọi người xanh mặt với Whitmore!

Coi vậy mà… lây không dễ!

Cớ sự nằm ở hai từ “trầy xước”. Như đa số đồng bọn, B. Pseudomallei chỉ tìm được đường máu vào cơ thể qua vết thương hở. Bàn tay, bàn chân lành lặn luôn luôn miễn tiếp Whitmore. Vụ việc nhắc nhớ đến an toàn của tay chân, có hành tung tương tự là giun móc. Chính đám ấu trùng nhà này mới được mẹ tự nhiên vũ trang khả năng khoan đục được qua da bàn chân lành lặn.

Phòng dễ như trở bàn tay 

Đất, nước ở quanh ta, nên có thể nói B.Pseudomallei luẩn quẩn ở khắp nơi, chẳng hiếm hoi gì. Nói không chừng, khi đang đọc dòng này, cơ thể bạn đang tiếp nhận một ít B. Pseudomallei trong máu. Không phải ai bị nhiễm cũng phát bệnh, thường là có tiếp tay từ bên trong! Người già, người giảm miễn dịch, tiểu đường, nghiện rượu, bệnh thận, sử dụng corticoid, ung thư... dễ mắc hơn những đối tượng khác. 

Cách phòng ngừa

Giữ vệ sinh thân thể. Tránh tiếp xúc môi trường ô nhiễm - đặc biệt là đất, bùn, nước bề mặt. Mang găng, giày, ủng khi làm đồng, làm vườn. Bị trầy xước phải xử lý vết thương ngay. Nếu nghi ngờ, nên đến cơ sở y tế để tranh thủ thời gian vàng điều trị phủ đầu!    

Túm lại, vi khuẩn “ăn thịt người” là có thật, nhưng không phải B .Pseudomallei. Dù vậy, Whitmore không phải tay vừa, khó trị, dễ tử vong. Biết thế, nhưng không nên bấn quá lên, bởi Whitmore có vài điểm dễ bảo: không dễ lây, không thành dịch, có lây không dễ bệnh, và dễ phòng. Tránh hoang mang không đáng cũng là một cách phòng bệnh.