Trước sốc nhiệt có những “màn dạo đầu” nào không?

-Trước sốc nhiệt (heat stroke), nạn nhân có thể nếm qua vài đánh động như lả nhiệt (heat exhaustion), chuột rút do nhiệt (heat cramps)... Đó chính là những “đòn gió” của sốc nhiệt, biết thân chặn sớm có thể tránh được cú chót -heat stroke.

Nhóm nguy cơ dính sốc nhiệt nặng bao gồm những ai?

-Trung tâm phối nhiệt đặt tại não mà xanh non, già cỗi dễ quy hàng sốc nhiệt hơn cả. Vì vậy, nhóm nguy cơ  số một là người già, trẻ con. Sốc nhiệt tổn hại diện rộng, nên ai sẵn vấn đề tim mạch, huyết áp,  phổi yếu, thận hư lọt vào nhóm thứ hai, tính luôn tỉ lệ  tử vong. Nhánh cuối dính đến nghề nghiệp như cảnh sát giao thông, vận động viên thể thao, bốc vác, hàng rong, học trò học thể dục giờ nắng gắt...

Nghe nói sốc nhiệt có thể gây suy thận, hỏng cả gan. Sao tệ đến nước ấy?

-Sốc nhiệt là cái kết “chào thua” của hệ thống thoát nhiệt trước đòn công tăng nhiệt. Ngấm nhiệt nặng gây tổn hại protein, nguy cấp tế bào, và để tự cứu mình, đôi khi cơ thể lại khiến hư tổn nặng thêm. Cả giàn yếu- tim, phổi, thận, gan, cơ đều là nạn nhân tiềm tàng của sốc nhiệt nặng.

Nghe nói có một số loại thuốc chống lưng sốc nhiệt?

-Thuốc lợi tiểu, co mạch, chống bài niệu, chẹn beta trị cao huyết áp, loạn thần, ma túy tổng hợp, lợi hại đến khả năng điều nhiệt, giữ nước, giữ khoáng, đều có chân trong danh sách hợp cạ với sốc nhiệt. Ai đang dùng những thuốc này dài ngày, nhất là vừa dùng xong là xuống đường nắng gắt, cần cẩn trọng.

·Phụ nữ ra đường là ninja kín mít, bưng bít, dễ tăng nhiệt cơ thể. Có phải vậy là thành mồi ngon của sốc nhiệt? 

-Việc vũ trang tận răng áo/mũ/váy/găng/kính râm rồi kem chống nắng của cánh phụ nữ đích là chống nắng, chống cháy da, chống xấu dáng, nhưng cũng góp phần chống sốc nhiệt. Da bị hun nóng, đờ ra, giảm khả năng thoát nhiệt, nhất là mồ hôi, thì sốc nhiệt coi như mở cờ trong bụng. Nói vậy chứ đừng ỷ y, kín bưng không ló nỗi sợi tóc thì trách sao sốc nhiệt “độ ta không độ nàng”. 

Bí kíp nào hiệu quả chống sốc nhiệt?

-Nói bí kíp cho oai, thật ra chỉ cần để ý chút là đa phần tai qua nạn khỏi. Vô lý nếu cứ xông ra đường vào “giờ vàng” 10h-15h chói nắng, mà đòi sốc nhiệt chừa mình ra. Bám dự báo thời tiết, rồi tránh voi chẳng hổ mặt nào cho chắc. Quần áo rộng, thoáng, uống nhiều nước. Tránh ngồi trong ô tô, xe bus lâu. Tọa lên yên xe máy phơi nắng cũng là một kiểu mời sốc nhiệt vào từ…mông. Học cách cấp cứu sốc nhiệt, tùy nghi dùng cho phòng ngừa, từ quạt mát, phun sương, trùm chăn mát, chườm nước đá, tắm bồn, uống nước lạnh... Kế “dĩ bất biến ứng vạn biến” nhiều người hay xài là  “ké” máy lạnh siêu thị. Tất nhiên, các nhóm nguy cơ thì cần cảnh giác cao độ.