Chẳng biết có phải do ảnh hưởng bởi  hình ảnh các người mẫu “chân dài” xuất hiện đầy rẫy từ báo mạng đến các tạp chí tuổi teen, mà nhiều bạn mới lớn rất tâm tư với chiều cao của mình.

Di truyền không phải là yếu tố quyết định

Nhiều nhà khoa học cho rằng di truyền chiếm 60%, tuy nhiên vẫn còn ngoại lệ với tỷ lệ 3:1, tức là nếu cha mẹ cao thì cơ hội cao của con là 3, trong khi thấp chỉ có 1. Nói thế sẽ có nhiều người cãi rằng “thời thế chiến thứ 2 người Nhật được gắn liền với hai chữ “Nhật lùn” sao bây giờ họ cao, giải thích chuyện di truyền như vậy đâu có đúng”. Tìm hiểu mới biết họ đã tác động vào yếu tố dinh dưỡng và thúc đẩy tập luyện vào thời điểm tăng chiều cao của trẻ 

Dinh dưỡng đóng vai trò thứ 2 và chiếm 30%. Chúng ta thấy có cặp vợ chồng chiều cao khiêm tốn, nhưng con cái được ăn uống đầy đủ thì chúng cao hơn hẳn cha mẹ là vì vậy. 

Thế nào là chế độ ăn uống hợp lý? Khi nói tới protein thì các bà mẹ vội vã cho con ăn thịt. Ngoài thịt, protein có trong cá, tôm, cua, ốc, đậu hũ và cả trong rau, các loại đậu nữa. Vì thế, ăn “đa dạng thực phẩm” rất quan trọng. Có gia đình cho con ăn thịt đến mức chúng bị béo phì tạo ra những cậu bé, cô bé già trước tuổi lại bị bệnh tim mạch, tiểu đường sớm. Lúc ấy kềm lại không được mới hối hận. 

Ngoài protein cần lưu ý bổ sung can-xi, vitamin D, vitamin A, lysine, sắt, kẽm mới bảo đảm cho “bức tranh chiều cao” hoàn chỉnh. Các nhà dinh dưỡng khuyên bữa ăn “đa sắc màu”: trái cây màu đỏ chứa nhiều vitamin A, rau màu xanh chứa nhiều can-xi, trái cây chua chứa nhiều vitamin C, lysine có trong thịt, cá , đậu nành, củ cải, đậu Hà lan chứa nhiều kẽm, rau muống chứa sắt…. 

Cách ăn uống đa dạng, đa sắc màu không chỉ làm trẻ phát triển chiều cao mà còn làm tăng trí thông minh, điều mà bậc cha mẹ nào cũng mong muốn. Có điều cũng cần lưu ý : trẻ thích đồ ngọt và các bà mẹ sẵn sàng mua hàng thùng nước ngọt vì nó rất tiện. Uống nước ngọt không chỉ hại răng mà còn dễ béo phì. Uống nước ngọt buổi tối làm tăng hàm lượng đường trong máu và ức chế sự hoạt động của hormone tăng trưởng.

Một yếu tố đóng vai trò thúc đẩy, xúc tác, đó là hormone. Theo nhịp sinh học thì từ 10 giờ khuya hormone tăng trưởng (GH-Growth Hormone) bài tiết. Nó giúp cho sụn đầu xương cốt hóa để xương dài ra. Trẻ đi học về, tối thức học bài, cha mẹ cho xem tivi, con trai mê đá banh đi ngủ trễ … vô hình chung bị mất cơ hội cho  hormone tăng trưởng phát huy tác dụng. Các bà mẹ đừng lầm rằng : vậy tui cho nó ngủ trưa nhiều bù lại! Buổi trưa GH lại không chịu “làm việc”, nó chỉ ưa làm “ca ba” mà thôi.

Còn tập luyện? Nếu các bạn trẻ chịu luyện tập như chơi bóng rổ, bơi, tập xà đơn, chạy, nhảy xa …mỗi ngày khoảng 60 phút thì ban đêm GH tăng chừng 50%. Chúng ta thấy những trẻ chơi các môn thể thao thường cao và khỏe hơn những trẻ không hoạt động. Bạn xem phim Hàn thấy thanh niên chơi bóng rổ có chiều cao như người mẫu, trong khi thế hệ trước có chiều cao trung bình bằng người Việt ta. 

Cần tác động đúng thời điểm

Thời điểm vàng để phát triển chiều cao? Nói kỹ hơn thì chiều cao chịu ảnh hưởng từ…trong bụng mẹ. Chị bầu nào ăn uống đủ chất, trẻ ra đời thường có chiều dài từ 50 cm trở lên. Nếu nhỏ hơn 48 cm tức là em bé đã “hơi khiêm tốn” về thước tấc rồi. Trong năm đầu trẻ dài nhanh, năm thứ hai chậm hơn. Đến giai đoạn tiền dậy thì, hormone sinh dục bài tiết như chất kích thích GH giúp chiều cao tăng vọt. Thường con trai tăng từ 5,5cm-9cm, con gái tăng từ 5cm-7cm sau đó  con gái tăng rất chậm đến 18 tuổi, còn con trai kết thúc phát triển ở tuổi 20-25. 

Cần nhớ rằng, di truyền chỉ chiếm 60%, còn lại 40% chúng ta có thể tác động được và tác động vào thời kỳ tiền dậy thì là tốt nhất, đồng thời kéo dài cho đến khi bạn trẻ 18-20 tuổi. Như vậy, những bạn trẻ chưa kịp “đầu tư” ở thời điểm vàng, nay đã dậy thì (14,15 tuổi...) mà cảm thấy mình chưa được cao thì vẫn còn cơ hội “chữa cháy”... 

Dự đoán chiều cao:

(chiều cao của cha + chiều cao của mẹ) : 2 + 6,5 = Chiều cao con trai ± 10 cm

(chiều cao của cha + chiều cao của mẹ) : 2-  6,5 =  chiều cao con gái ± 10cm

Ví dụ; Cha 170 cm, mẹ 155 cm thì :

           con trai sẽ (170+155) :2 +6,5 = 1,69 (thấp nhất 1m59, cao nhất là 1m79)

           Con gái sẽ (170 +155):2 -6,5=156,0 cm (thấp nhất là 1,46, cao nhất là 1m66)

Cách tính này cho thấy có thể cao thêm 10 cm mà cũng có thể thấp hơn tới 10 cm nếu không tác động đúng thời điểm.