Ghibli có nên làm phim khoa học viễn tưởng dài tập?

Nếu Ghibli làm phim khoa học viễn tưởng dài tập, thì 'On Your Mark' nên là điểm khởi đầu cho giấc mơ khoa học viễn tưởng chưa thành của Hayao Miyazaki.

Khi nhắc đến Hayao Miyazaki, khán giả thường nghĩ ngay đến những khu rừng thần thoại, những linh hồn bí ẩn hay những cô bé bay lượn giữa bầu trời với trái tim trong sáng.

Nhưng ít ai biết rằng trong hành trình sáng tạo kéo dài hơn nửa thế kỷ của mình, bậc thầy hoạt hình Nhật Bản từng chạm tay vào một thế giới hoàn toàn khác - đen tối hơn, đầy ẩn dụ hơn, và đậm chất khoa học viễn tưởng.

Tất cả tinh thần ấy cô đọng trong một tác phẩm chỉ dài vỏn vẹn 6 phút mang tên: On Your Mark.

On Your Mark (1995) Short Film Animation by Studio Ghibli.

On Your Mark - bước đệm cho một anime sci-fi dài tập của Ghibli?

On Your Mark là một MV hoạt hình được thực hiện năm 1995, theo đơn đặt hàng của bộ đôi nhạc sĩ nổi tiếng Chage & Aska.

Nhưng khác với những MV thông thường chỉ đơn thuần minh họa lời nhạc, tác phẩm này mở ra một thế giới phức tạp và gợi nhiều suy ngẫm: một thành phố ngầm bị kiểm soát nghiêm ngặt, một thiên thần bị giam cầm, và hai người đàn ông bất chấp tất cả để giải thoát cho cô.

Không một lời thoại, không thuyết minh, không dẫn dắt. Tất cả chỉ là hình ảnh - thứ ngôn ngữ quen thuộc mà Miyazaki luôn sử dụng để kể những câu chuyện sâu sắc hơn bất kỳ kịch bản nào. Ở đây, ông không chỉ vẽ nên một xã hội hậu tận thế, mà còn khắc họa cuộc chiến âm thầm giữa tự do và kiểm soát, giữa niềm tin và sự phục tùng.

Khi phong cách Ghibli gặp Akira và Children of Men

On Your Mark là một trong những tác phẩm hiếm hoi mà Hayao Miyazaki bước ra khỏi thế giới thần tiên để khám phá một bối cảnh tương lai u ám - nơi con người sống trong sợ hãi, dưới sự kiểm soát chặt chẽ của chính quyền và môi trường đã trở nên độc hại, đổ nát.

Nó mang hơi thở của Akira - biểu tượng cyberpunk Nhật Bản, nhưng lại ấm áp và đầy tính nhân văn theo cách rất Ghibli. Hình ảnh cô gái thiên thần bị giam giữ trong phòng thí nghiệm gợi nhớ đến những tranh luận về đạo đức sinh học, về tự do cá nhân, về niềm hy vọng sống còn trong những xã hội bị kiểm soát nghiêm ngặt.

Trong một cuộc phỏng vấn, Miyazaki từng chia sẻ rằng ông làm On Your Mark như một cách để "xả stress sáng tạo" trong lúc đang mắc kẹt với kịch bản Princess Mononoke. Chính vì vậy tác phẩm này mang hơi hướng thử nghiệm rõ rệt, từ cách kể chuyện không theo trình tự thời gian đến những phân cảnh chuyển tiếp đầy chất mơ màng.

Nhưng cũng nhờ sự tự do ấy, Miyazaki đã cho thấy ông hoàn toàn có thể trở thành một đạo diễn phim khoa học viễn tưởng tài năng, nếu từng lựa chọn đi theo con đường này một cách nghiêm túc.

Vì sao Studio Ghibli nên khai thác lại On Your Mark?

Khi thế giới ngày càng đối mặt với việc bị giám sát mọi lúc mọi nơi, môi trường ô nhiễm nghiêm trọng và quyền riêng tư bị thu hẹp, thì một câu chuyện như On Your Mark lại càng trở nên đáng suy ngẫm. Nó không chỉ là một bản tình ca thị giác, mà còn là một lời cảnh tỉnh dịu dàng nhưng rõ ràng: chúng ta đang sống trong những chiếc lồng mà chính mình xây dựng.

Và cũng chính vì thế, đây là thời điểm hoàn hảo để Studio Ghibli đưa On Your Mark trở lại - không chỉ dưới dạng bản remaster, mà là một bộ phim dài thực sự. Một bộ phim khoa học viễn tưởng với cảm xúc và chiều sâu đặc trưng của Ghibli sẽ là cú đột phá xứng đáng cho thế hệ đạo diễn kế cận của hãng có thể là Goro Miyazaki.

On Your Mark là minh chứng cho một điều: dù chỉ với vài phút, Hayao Miyazaki vẫn có thể làm rung động trái tim người xem và đặt ra những câu hỏi về thế giới mà ta đang sống. Tác phẩm ấy không thuộc về quá khứ, mà thuộc về tương lai - một tương lai mà Studio Ghibli có thể định hình nếu họ dám bước ra khỏi vùng an toàn quen thuộc.

Dù chỉ kéo dài 6 phút, nhưng lại mở ra một thế giới đầy tiềm năng mà Studio Ghibli chưa từng khai thác trọn vẹn. Nếu một ngày nào đó Ghibli quyết định quay lại vùng đất khoa học viễn tưởng, rất có thể chính từ nơi "bị lãng quên" này, một chương mới sẽ bắt đầu - táo bạo, cảm xúc và đầy khác biệt.