• Bệnh không lây ngày càng trẻ hóa?

- Bệnh truyền nhiễm rất kết đám trẻ, trong khi bệnh không lây thường khoái các chú các bác hơn. Tuy vậy, hiện tại người ta sớm nhận ra một cuộc lật đổ ở khoản sau. Trong số bệnh không lây  “chuyển giao thế hệ” mạnh, tiểu đường và cao huyết áp đang dẫn đầu.

• Ở người trẻ, triệu chứng cao huyết áp khác gì với người cao tuổi?

- Cao huyết áp thường có chung xì-tai “nhỏ nhẹ ban đầu, sỗ sàng thì bệnh đã nặng”. Ở người trẻ (<35 tuổi), triệu chứng càng mơ hồ, lắm khi không hề nhức đầu, choáng váng, mặt đỏ bừng. Tăng-xông người trẻ lắm lúc có “cấu tứ” lạ, như đang yên lành bỗng đổi tính cáu gắt, xù lông, quên trước quên sau, anh anh em em giở quẻ...

• Có hai loại cao huyết áp- vô căn và thứ phát. Người trẻ mắc loại nào?

- Khoảng 90% là cao huyết áp nguyên phát/vô căn, còn lại là thứ phát có nguồn cơn thận, thượng thận, nội tiết, cushing, tuyến giáp... Nhiều người cho rằng không có cao huyết áp vô căn, nhưng cái chưa nhìn thấy không có nghĩa không có. Tăng-xông người trẻ chủ yếu thuộc phân khúc sau.

• Nghe nói biến chứng cao huyết áp ở người trẻ nặng hơn các cụ?

Cao huyết áp cần thời gian nhặt nhạnh sinh biến chứng, mà ở người trẻ thì chấp khoản này. Đơn cử, tháng rộng ngày dài làm đơ thành mạch, dọn đường mảng xơ vữa, dọn chỗ nhồi máu, đột quỵ. Sâu xa nằm ở hai chữ “chủ quan”. Triệu chứng mơ hồ + tinh thần phơi phới = Vạn sự cho qua! Hầu hết cao huyết áp ở người trẻ chỉ phát hiện tình cờ qua khám sức khỏe cơ quan, đi khám bao tử, mụn cám… bị “ đè” ra đo huyết áp. Cả khi rành rành, người trẻ còn chối đây đẩy do căng thẳng, hội chứng áo choàng trắng...

• Cái gì khiến cao huyết áp ngày càng trẻ hóa?

 - Ngoài 10% có gốc gác, thì chế độ ăn “làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu” đầy muối, ngập đường, ngậy béo là đầu sỏ. Đồng lòng có lối sống gấp, đầy stress, ngập deadline, ăn ngủ tùy nghi, lười vận động, rượu bia thuốc lá, thuốc ngừa thai, hàng “đá”, bóng cười... Cao huyết áp còn mang tính gia đình, nhà nào cha chú bị  “hội đồng” thì con cháu nên liệu đường.

• Phòng cao huyết áp thế nào cho ra ngô ra khoai ?

- Duy trì BMI (18,5-23) và vòng eo “coi được”, đẹp người đẹp đời.
- Thể dục, 15 - 30 phút/ngày giảm được 4 - 9mmHg huyết áp. Không phải cầu kỳ, môn nào cũng hạ áp, 10 môn phối hợp cho đỡ chán.
- Giảm Natri/muối, cái này phải đánh dấu (*), bởi 1 vốn 4 lời. Lơi tay nêm nếm một tẹo muối, đã tiễn được 2 - 8mmHg. Tròm trèm 2,3 g - muỗng cà phê /ngày là đạt. Chú ý tổng lượng muối, từ thực phẩm làm sẵn, hạt nêm, gia vị, dưa muối.... Tuy nhiên đã giảm Natri thì phải luôn tay tăng Kali (chuối, sữa, khoai tây, đậu, củ cải...).
- Đặc cách thực đơn ít béo, ít cholesterol, giàu xơ, ngũ cốc, rau quả, sữa và sản phẩm từ sữa, dầu gan cá, hải sản giàu omega-3. Hạn chế thịt đỏ, lòng đỏ trứng, nội tạng, thức ăn nhanh...
- Chế khắc rượu bia, cà phê (chỉ 200mg cà phê, 20-30g cồn/ngày), thuốc lá, thức khuya dậy sớm. Stress qua tay cortisol là cao thủ kích cao huyết áp. Chưa thoát stress thì “ông Ba Bị” tăng-xông còn lởn vởn. Nói dễ khó làm, nhiều vị bỏ công “tìm nơi vắng vẻ”, được một thời gian thì sự nghiệp, đua ganh, hầu bao… lại ném người trở lại cối xay stress!

• Nghe nói thuốc men cũng gây cao huyết áp?
- Vô lý là có cả đống thuốc men gây cao huyết áp. Hàng đầu phải kể corticoid, kháng viêm NSAID, ngừa thai, ephedrin (trị ngạt mũi, cảm lạnh), amphetamine (ma túy đá), ciclosporin (ức chế miễn dịch), thuốc trầm cảm, tạo hồng cầu, alkaloid (đau đầu migrane)... Nhiều bạn trẻ đang dùng một trong số này, đơn cử là thuốc ngừa thai, cần để mắt số đo huyết áp hơn.