Ai mê phim Hong Kong hẳn biết đến màn drama trích máu hòa nhau, con nhận cha rơi nước mắt! Có thực, nhóm máu giúp người ta dò ra sợi dây ruột rà?

Phần lớn “hòa cả làng”

Bằng cách tổ hợp kháng nguyên  A, B, O, nhân loại chia nhau 4 nhóm máu chính A (AA,AO), B (BB,BO), AB (AB) và O (OO). Nhóm máu được bố mẹ san sẻ cho con theo di truyền Mendel. Dựa vào đây, ra đời giải pháp huyết thống - nhóm máu. 

Tuy vậy, xét kết quả, chỉ đôi ba trường hợp, quan tòa nhóm máu thực sự “thiết diện vô tư” về độ tin cậy. Đơn cử, bố mẹ đều máu O thì nhóc tì chỉ có thể máu O (OO), cục vàng mà mang bất kỳ máu khác, có nghĩa một “cặp sừng” vừa cắm đâu đó. Chiếm gần hết là các ca lửng lơ hoặc huề trớt. Bố A, mẹ B thì đàn con có thể mang bất kỳ nhóm máu A, B, AB, O, vô phương truy dò. Tóm lại, con cùng nhóm bố/mẹ chỉ là hạn hữu, và huyết thống - nhóm máu, coi như phá sản từ trong trứng. 

ADN – “vàng bốn số chín”

Nhóm máu bó tay thì cờ khó thoát khỏi tay ADN - huyết thống. Đại để, ADN - huyết thống đo đếm tận chất liệu ADN trên hai hệ gen nhân (nhiễm sắc thể thường và nhiễm sắc thể giới tính X/Y) và hệ gen ty thể. Qua đó, nếu lần theo nhiễm sắc thể Y sẽ giúp phăng ra huyết thống theo họ nội (anh/em trai cùng cha...), bám theo nhiễm sắc thể X (chị/em gái cùng cha...), ADN ty thể đặc cách theo đuổi dòng mẹ (anh/chị - em cùng mẹ...). Tùy thể thức, nhưng độ tin cậy của ADN - huyết thống, dễ đoán, đều cỡ  99,999 % . Đơn cử, nếu khớp bằn bặt tất thảy các gen thì đích thị bố con, ngược lại, chỉ cần 2 gen không khớp, thì chắc mẫm, thằng cu có hai ông bố, một “ăn ốc” và một “đổ vỏ”!

Tìm cha ngay từ trong bụng mẹ

ADN - huyết thống còn sáng giá về nguồn mẫu, đầu mình tứ chi, chỗ nào cũng lấy được. Ngoài máu, tin cậy hơn cả là mẫu tóc có chân (nhổ không cắt), phết miệng, móng tay/chân, dịch thể  bao gồm tinh dịch... ADN - huyết thống thậm chí thò tay vào tận buồng tử cung tìm cha cho bào thai (mẫu cuống rốn, nước ối, gai nhau).

Oan tình ai thấu tâm can

Đa dạng nguồn mẫu là lợi điểm đắt xắt ra miếng của ADN - huyết thống, phục vụ cực tốt cho nhu cầu kín đáo, bí mật. Chỉ một sợi tóc từ tình một đêm, có thể trong vòng một nốt nhạc phá xong án “trộm long tráo phụng”, thừa kế tỉ đô nhức đầu... ADN - huyết thống còn cho phép xét nghiệm 2 người (cha dắt con khỏi báo mẹ) hay 3 người ba mặt một lời, thậm chí ngồi nhà a lô có nhân viên đến lấy mẫu...

Chín bậc phù đồ

Rõ là ADN không hành mỗi nghề thám tử máu mủ, chúng còn được xem là “cứu thế” trong lĩnh vực bệnh di truyền. Nhiều mạng người được cứu chỉ nhờ cây tăm bông phết miệng, vài ml nước ối. 

ADN phụng sự y học theo nhiều cách, chủ yếu ở lĩnh vực đột biến gen, rối loại di truyền. Nôm na, để chẩn đoán bệnh (xơ nang, Huntington, Alzheimer...). Dự khả năng mắc bệnh từ gia đình (thiếu máu hồng cầu liềm, Hemophilia A/B, Polyp gia đình, ung thư vú, trực tràng...). Dự phản ứng dược phẩm. Tiền sản tìm dị tật (trisomy 21/Down, 18/ Edwards...)....

Đá ngang, có phần sắt lạnh, nhưng cả với chức trách phòng trị bệnh thì ADN vẫn có thể đóng góp cho sự nghiệp “cảnh sát huyết thống”. Chẳng hạn, bố mắc bệnh di truyền hiếm gặp mà con y xì thì khỏi cần đến ADN - huyết thống.

Tựu trung, về kỹ  thuật, truy dò huyết thống ngày nay là việc như trở bàn tay, nhưng đằng sau nó là lắm hệ lụy khó lường, có khi tan cửa nát nhà, bất chấp kết quả. Hãy cẩn thận với “phán quyết ADN”, thiết diện, cũng có nghĩa máu lạnh, không nể tình.