Qui định cấp phép cho việc chuyển tiền trợ cấp tới tay công dân mùa dịch không nêu rõ có áp dụng cho… tù nhân hay không, và IRS cũng từ chối cho biết cơ quan này đòi lại trên cơ sở nào. Trên website, IRS đổ qua cho Đạo luật An sinh Xã hội vốn chẳng hề liên quan.

Sau khi Quốc hội Mỹ thông qua gói ngân sách 2.200 tỉ đôla hồi tháng 3, hầu hết mỗi công dân có đóng thuế thu nhập tự động nhận được một chi phiếu 1.200 đôla, kể cả những ai đang ngồi tù. Vài tuần sau, IRS lại yêu cầu các tiểu bang can thiệp số tiền gửi vào tay tù nhân và đòi lại.

Dù vậy IRS vẫn không có con số chính xác bao nhiêu đã tới tay tù nhân. Dữ liệu ban đầu cho thấy con số này không hề nhỏ: riêng Bộ cải huấn bang Kansas không thôi, con số thu lại đầu tháng 6 đã là 200.000 đôla! Idaho và Montana cùng thu lại hơn 90.000 đô, còn Washington chỉ được 23.000. Cơ bản mà nói, việc truy thu này là một vấn đề đau đầu và đau thêm nhiều thứ khác, và mỗi nhà mỗi cảnh!

Trở ngại lớn nhất có thể chính là con số khổng lồ các cơ sở tạm giam và nhà tù trên khắp nước Mỹ, tỉ lệ này so với dân số Mỹ tuyệt đối cao nhất thế giới. 

Phát ngôn viên Wanda Bertram cho Tổ chức Sáng kiến chính sách nhà tù về tác hại của việc giam giữ, cho rằng nhân viên nhà giam đã quá quen với việc can thiệp hồ sơ thuế. “Dường như IRS chỉ bịa chuyện này mà thôi!”.

Tù nhân và gia đình cũng cần số tiền này, bởi nhà tù vẫn đang tìm cách hạn chế lây lan virus, chẳng hạn áp dụng biện pháp cách ly hoặc cho “hoàn lương” hàng ngàn tù nhân, khi đó họ cũng cần tiền để hòa nhập xã hội.

Chưa kể phong tỏa càng làm gia tăng chi phí cho người đang bị giam giữ, vì họ thường nhận thức ăn kém chất lượng, hoặc cắt bữa, do đó cần tiền để mua thêm thức ăn. Thông thường chi phí này thuộc về gia đình, nhưng nhiều người thân cũng mất việc giữa dịch Covid-19.

Can thiệp này của IRS cũng có thể tác động không nhỏ đến tù nhân gốc Phi và gốc Mỹ Latinh, vốn có tỉ lệ giam giữ cao hơn tù nhân da trắng. 

Theo Bertram, “cần có ai đó bước vào can thiệp và hỗ trợ cho nhóm người này”.