● Trên mạng thấy chào bán bộ test nhanh COVID-19, không biết hay dở thế nào? Tính thử coi sao, tình hình ai cũng có thể là F0 căng quá, dù sao biết người biết ta vẫn hơn. Coi như giúp một tay cho ngành y tế...

- Hiện có 3 loại xét nghiệm/test  giúp lần ra COVID-19 gồm Realtime RT-PCR, test kháng nguyên và test kháng thể. Xét độ chính xác/đặc hiệu/nhạy thì RT-PCR là chân mạng, là xét nghiệm xác định theo chứng chỉ của WHO, trong khi độ tin cậy của  hai test sau chỉ hợp dùng cho tầm soát hơn. Về nhanh và tiện thì thứ tự đảo ngược, gọi là nhanh (rapid test) chỉ có hai test sau. RT-PCR chỉ thực hiện tại phòng thí nghiệm, trong khi test kháng nguyên, kháng thể  dã chiến hơn một chút. Lưu ý, nhanh cũng không chắc được cấp phép thực hiện tại nhà.

Vòng vo, thì bộ kit chào bán rầm rộ hiện nay, phần lớn là loại test kháng nguyên. Đây được coi là loại  “dâu trăm họ”, đáp ứng ở mức chấp nhận nhiều tiêu chí, chính xác xem xem RT-PCR, nhất là  tinh gọn có thể thực hiện tại nhà. Đây là bộ kit đang được cấp phép rộng rãi, trong đó Việt Nam có thể tự sản xuất.

Vậy thì làm tới? Tại sao không đỡ một tay với ngành y tế bằng cách mỗi người tự lo khoản xét nghiệm tầm soát? Câu trả lời từ phía hữu quan là “không cấm nhưng không khuyến khích!”. Lý do, có  nhiều rủi ro cho việc tự biên tự diễn, từ  hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng, hết date, đến mối lo “sai một ly đi một dặm” to đùng.

Mục tiêu cơ bản của test nhanh là loại nhanh người “âm tính”, bởi nếu “dương tính” đằng nào cũng phải qua tay RT-PCR chốt hạ. Tuy vậy, cả với test kháng nguyên, có độ đặc hiệu cao, nhưng độ nhạy lại hơi ngố. Nghĩa là sẽ có tỉ lệ âm tính giả khá cao, cầm trên  tay “lệnh ân xá” vẫn chưa chắc không bị Covid-19 tiềm phục. 

Gút lại, khuyến cáo là không nên tự ý mua dùng bộ test, dù không phải tất cả đều là hàng fake, ít ra chờ có hướng dẫn mới từ ngành y tế.

Nói thêm một hình thức dung hòa có thể áp dụng, nếu được phép, đó là người dùng mua bộ lấy mẫu và tự lấy mẫu tại nhà, sau đó gửi cho cơ sở xét nghiệm lo phần kết quả. Đương nhiên, phần kỹ thuật lấy mẫu cũng lại là một thử thách lớn cho những người tay ngang...