Ngày Tết, bình rượu chưng tủ kiếng, lững lờ ít củ sâm, đôi ba chú hổ mang bành, còn giải quyết khâu oai phong cho gia chủ...

Rượu thuốc khác rượu ngâm!

Dân sành phân tỏ rõ giữa rượu thuốc và rượu ngâm, đại bàng không so đo se sẻ. Gọi rượu thuốc phải nên thuốc đã, không bồi bổ khí huyết, mạnh gân cường cốt, ăn no ngủ khỏe, cũng tráng dương bổ thận, ông uống bà mê. Còn cứ “hầm bà lằng” đủ thứ cho vào cái bình thủy tinh, đổ rượu vào, rồi xướng lên là rượu thuốc, người ta cười cho.

Trên trời dưới bể

Rượu chỉ đóng vai trò dung môi và dẫn chất, phần cái mới là hồn cốt của bình rượu. Kể hết mùng cũng không xuể “tạo vật” mà các ông bày vẽ cho bình rượu. Gốc thảo thì đủ cả vườn nhân sâm, linh chi, kỷ tử, táo tàu, cùi nhãn, đinh lăng, chuối hột, quế chi, xuyên khung, nhục quế, đại hồi, hà thủ ô, dâm dương hoắc, ba kích... Gốc con thì đông cả bầy tắc kè, bìm bịp, hải mã, ong đất, hải sâm, sâu chít, bổ củi, rết, rắn nguyên con. Không thì theo phép đồng tạng trị liệu, xé lẻ đầu mình tứ chi ăn gì bổ nấy: lộc nhung, pín hổ, ngọc dương (tinh hoàn dê), lộc pín (pín hươu), bào thai dê, tiết rắn, mật gấu, mật cá trắm, tay gấu...

Không 49 cũng vừa 50

Hiệu quả thế nào? Nói ra sợ mất lòng nhau, tóm gọn, hầu hết “kiệt tác” trong bình rượu của các ông đều chỉ dừng ở mức sắc sắc không không, hay cũng đúng dở cũng xong, ai xài nấy biết. Thành danh như các thang “bát trân thang gia vị”,“thiên kim tán”, “thập bổ hoàn” hay “Minh Mạng thang”... đếm trên đầu ngón tay, còn lại niệm tình “4 phương đều là anh em”, khen một tiếng đẹp lòng người mời rượu.

Ông uống bà khen...

Cả công năng “ăn khách” giúp các đấng mày râu phô bày thanh thế trên giường cũng vẫn vậy, “bắt phong trần phải phong trần, cho thanh cao mới được phần thanh cao”. Cùng rượu 1 bầu, cùng 1 đêm mới biết đá biết vàng, sáng ra, ông này thì “quan lớn như thần”, ông kia lại “tần mần như ma”.

Hảo tửu gánh lo

Đáng nói hơn cả, dù Tết nhứt, là bất ổn tiềm tàng của bình rượu, rượu thuốc hay rượu ngâm, hảo tửu gánh núi lo. Trước tiên là ngộ độc rượu. Khôi hài, nhiều tửu ông một dạ đinh ninh uống rượu thuốc là uống thuốc, không phải uống rượu. Thứ hai là lá mặt lá trái của những xuyên khung, ba kích, hà thủ ô, hải mã, sâu chít... Lắm gia chủ tuyển liệu ngâm rượu kiểu mớ 7 mớ 3, vơ một đống, trời biết đất biết trong đó có thứ gì là quế chi, nhục quế, đỗ trọng không?

Tình lừa trong men cay

Còn phải kể khối tình lừa trong bình rượu. Mấy ai biết mặt mũi cái sinh thực khí của chúa sơn lâm thế nào, mà phân biệt pín hổ với pín cáo, pín chồn? Một mớ lông đen thui là chim bói cá hay bìm bịp? Nhiều gia chủ máu uất lên đầu, vì nhặt khỏi đầu chú rắn ráo một chiếc tăm tre cài khéo tạo dáng...mang bành hổ chúa! Vẫn chưa tệ bằng trong mớ hỗn độn, phúc ba đời nếu không có lẫn mấy củ mã tiền, lá ngón, ấu tẩu, anh túc, rắn biển (dẫn đến suy thận, suy gan, độc thần kinh...). Cả dược thảo danh môn chính phái cũng đầy nỗi lo về chất bảo quản, đặc biệt lưu huỳnh...

Bề ngoài thơn thớt nói cười...

Chế Đông giễu Tây gì thì hung hiểm nhất vẫn nằm ngay trong bình rượu. Rượu là dung môi, dẫn xuất tốt cho các alkaloid (độc lực mạnh, rối loạn thần kinh, co giật, hôn mê...), saponosid (phá huyết liều cao), tannin (rối loạn tiêu hóa), kể cả aflatoxin (hoại tử, ung thư gan)...

Cha làm thầy, con đốt sách

Họa hiện tiền còn ở cái tình tứ hải giai huynh đệ của bình rượu. Cả một quần thể động thực vật dồn vào 1 bầu rượu thả nổi đủ kiểu tương tác, tương kỵ mà trời mới biết sinh ra giống gì, có cha làm thầy con đốt sách hay không? Nhiều ca ngộ độc rượu thuốc vào cấp cứu, cả buổi khai thác bệnh sử, bác sĩ xây xẩm không biết trong cả tá kỳ hoa dị thảo, thứ gì ra tay phản chủ.

Kết gọn, đã là thuốc, dù là rượu thuốc hay cho cái gọi là thuốc vào rượu, thì phải có thầy lang, dược sĩ ra toa, cắt thang cho, không tự biên tự diễn rồi tự sướng. Uống rượu thuốc như uống thuốc, có liều, có cữ, có chỉ định và chống chỉ định. Chính các thầy thuốc Đông y hết lời nhắn nhủ rượu thuốc không dành cho người không khỏe, người có tuổi, người có vấn đề tì vị. Giữa xuân, đang tăng-xông, men gan cao, tì yếu thận suy, mà xông pha “túy ngọa sa trường quân mạc tiếu” hải cẩu, dâm dương hoắc, ba kích, huyết rắn, tiết rùa..., nhẹ thì bổ ngang thành bổ ngửa, nặng thì... tiêu luôn!

Năm mới Tết đến, nhà có bình rượu gia truyền, vui có chừng, khách 1 chén, chủ 1 chén lấy thảo rồi... cất vào tủ, lo trước thì sẽ không phải lo sau.