Crunchyroll và Netflix thống lĩnh thị trường phát trực tuyến anime

Giới đầu tư Wall Street đang đặt cược lớn vào 'mảnh đất màu mỡ' anime, với dự báo thị trường này sẽ bùng nổ lên con số 16 tỉ đô la vào năm 2030.

Hiện tại, hai "ông lớn" Crunchyroll và Netflix đang nắm giữ vị thế thống trị trên bản đồ anime trực tuyến toàn cầu.

Theo báo cáo từ công ty nghiên cứu Bernstein (Wall Street), được đăng tải trên Variety, thị phần anime trực tuyến năm 2023 chứng kiến sự áp đảo của Netflix (42%) và Crunchyroll (40%). Các đối thủ còn lại "lép vế" với tổng thị phần vỏn vẹn 18%, trong khi tổng giá trị thị trường đạt 3,7 tỉ đô la.

Crunchyroll và Netflix cùng nhau "xưng vương"

Mặc dù cạnh tranh gay gắt, đặc biệt khi Netflix giành quyền phát sóng độc quyền các bom tấn như Black Clover: Thanh kiếm của Ma pháp vương và bản remake One Piece, Bernstein nhận định cả hai hoàn toàn có thể cùng phát triển nhờ lợi thế riêng.

Crunchyroll thường xuyên cấp phép phát lại nội dung cho Netflix, và xu hướng độc quyền đang dần nhường chỗ cho việc chia sẻ bản quyền. Các tựa phim hot như Dandadan và Dragon Ball DAIMA đều có mặt trên cả hai nền tảng này.

Witch Watch sắp tới sẽ được phát sóng đồng thời trên Netflix, Crunchyroll và Hulu, còn Fire Force mùa 3 sẽ đổ bộ Hulu, Crunchyroll tại Mỹ, và Netflix tại một số khu vực khác.

Về lợi thế riêng, Netflix sở hữu lượng người dùng khổng lồ, mang lại thời gian xem trung bình hộ gia đình vượt trội. Theo Parrot Analytics, doanh thu anime trực tuyến của Netflix cao gấp đôi Crunchyroll. Khảo sát của Polygon năm 2023 cũng cho thấy Netflix là điểm đến được Gen Z và Millennials ưa chuộng nhất.

Tuy nhiên, Crunchyroll lại lấn sân mạnh mẽ sang lĩnh vực hàng hóa ăn theo, với doanh thu ước tính hơn 1 tỉ đô la trong năm 2023, xếp thứ 36 toàn cầu. COO Gita Rebbapragada chia sẻ với Fast Company, ngoài 15 triệu người dùng trả phí, Crunchyroll còn sở hữu cộng đồng 160 triệu người trên mọi lĩnh vực kinh doanh. Việc tham gia sản xuất anime cũng mang lại nguồn thu khổng lồ từ bản quyền cho Crunchyroll.

Solo Leveling hợp tác sản xuất cùng Aniplex, là một ví dụ điển hình, phá vỡ nhiều kỷ lục phát sóng của Crunchyroll và làm mưa làm gió trên top 10 Netflix Nhật Bản trong 16 tuần.

Dù tiềm năng phát triển của thị trường anime là rất lớn, cả hai "ông lớn" đều vấp phải chỉ trích về cách thức kinh doanh. Năm 2020, đạo diễn hoạt hình Terumi Nishii lên tiếng về việc ngân sách khổng lồ của Netflix không đến tay nhân viên mà chảy vào túi các công ty sản xuất.

Năm 2024, Chính phủ Nhật Bản yêu cầu Netflix đảm bảo phí bản quyền được phân phối công bằng, nhưng Hiệp hội Hoạt hình Nhật Bản (AJA) lại chỉ trích Netflix chậm thanh toán, chia nhỏ các khoản chi trả và chỉ trả phí cố định, không có thêm tiền bản quyền khi phim thành công. AJA cũng tố cáo Netflix không minh bạch về dữ liệu người xem và không cho phép kiểm toán tiền bản quyền.

"Gọng kìm" bản quyền siết chặt: Nền tảng trực tuyến "lũng đoạn" thị trường anime?

Báo cáo của Bloomberg đã châm ngòi cho làn sóng phẫn nộ từ các nhà sản xuất, khi tiết lộ dữ liệu bán hàng mờ ám của Crunchyroll, làm dấy lên nghi ngờ về tính minh bạch và công bằng trong phân chia lợi nhuận.

Đồng thời, những cáo buộc về đãi ngộ bạc bẽo đối với diễn viên lồng tiếng càng làm gia tăng căng thẳng. Trong bối cảnh xu hướng chia sẻ bản quyền đang lên ngôi, cảnh báo từ Jitsugyo no Nihon Sha về việc các nền tảng siết chặt thời gian độc quyền, từ 5 năm lên 10 năm, đã dấy lên lo ngại về sự lũng đoạn thị trường.

Điều này không chỉ tước đi cơ hội kiếm tiền từ các kênh khác của nhà sản xuất, mà còn dẫn đến yêu sách chuyển giao toàn bộ quyền sở hữu trí tuệ, đe dọa trực tiếp đến lợi nhuận và sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp anime.