Miyazaki Hayao có bị sa ngã trước sự phát triển mạnh mẽ của AI?

ChatGPT cập nhật mới, Internet ngập hình ảnh AI phong cách Ghibli. Nhiều người lo ngại việc tạo hình AI dễ dàng có thể khiến Ghibli 'sa ngã' vào công nghệ này.

Chỉ trong vòng chưa đầy 24 giờ sau khi phiên bản nâng cấp của ChatGPT ra mắt, các nền tảng mạng xã hội tràn ngập hình ảnh theo phong cách hoạt hình Ghibli do AI tạo ra. Những bức ảnh đầy màu sắc, gợi nhớ đến các kiệt tác của Studio Ghibli, nhanh chóng trở thành xu hướng.

CEO của OpenAI, ông Sam Altman, ban đầu cũng tỏ ra hào hứng với trào lưu ảnh AI phong cách Ghibli, thậm chí còn đổi ảnh đại diện trên mạng xã hội X thành phiên bản hoạt hình của chính mình.

CEO OpenAI cũng tham gia xu hướng tạo ảnh bằng AI - Ảnh: Sam Altman

Tuy nhiên không lâu sau đó, ông bất ngờ thông báo tạm hoãn tính năng tạo ảnh cho người dùng ChatGPT miễn phí, mà không đưa ra thời gian cụ thể cho việc khôi phục. Hiện tại, tính năng này vẫn khả dụng đối với các gói trả phí như Plus, Pro và Team.

Quyết định này ngay lập tức làm bùng lên những tranh cãi về đạo đức và pháp lý xoay quanh AI tạo sinh. Luật sư sở hữu trí tuệ Evan Brown (Công ty luật Neal & McDevitt) cho biết việc AI mô phỏng phong cách của một studio như Studio Ghibli không nhất thiết vi phạm bản quyền, vì luật hiện hành chưa có quy định cụ thể bảo vệ “phong cách” nghệ thuật. Tuy nhiên, đây vẫn là một “vùng xám” pháp lý đầy tranh cãi.

Trong khi đó OpenAI khẳng định công cụ của họ có thể tạo ra hình ảnh theo phong cách của một hãng phim, nhưng không bắt chước trực tiếp phong cách của một nghệ sĩ cá nhân cụ thể. Việc tạm dừng triển khai tính năng miễn phí được xem là động thái cẩn trọng, giúp OpenAI đánh giá và giảm thiểu những rủi ro tiềm ẩn trước khi đưa ra hướng đi phù hợp hơn.

Miyazaki Hayao: “AI là sự sỉ nhục cuộc sống”

Là một bậc thầy trong lĩnh vực hoạt hình, Miyazaki Hayao luôn đề cao tính nhân văn và cảm xúc chân thật trong từng khung hình. Ông tin rằng nghệ thuật không chỉ là hình ảnh đẹp, mà còn phải mang trong mình hơi thở của cuộc sống.

Trong một cuộc họp năm 2016, khi được giới thiệu một đoạn phim do AI tạo ra, Miyazaki đã không ngần ngại thể hiện thái độ của mình: “Tôi hoàn toàn thấy ghê tởm. Nếu bạn thực sự muốn tạo ra những thứ đáng sợ, bạn có thể tiếp tục và làm điều đó. Tôi sẽ không bao giờ muốn đưa công nghệ này vào tác phẩm của mình”.

Đoạn clip nổi tiếng của Hayao Miyazaki vào năm 2016

Miyazaki không chỉ coi AI là một công cụ “vô hồn” mà còn xem nó như một sự xúc phạm đến nghệ thuật chân chính. Ông không chấp nhận việc trí tuệ nhân tạo thay thế quá trình sáng tạo đầy gian khổ của con người.

AI có thực sự là một mối đe dọa đối với Ghibli?

Những hình ảnh AI mô phỏng phong cách Ghibli có thể khiến nhiều người đặt ra câu hỏi: Liệu Studio Ghibli có thể bị cuốn vào làn sóng AI này? Câu trả lời gần như chắc chắn là không.

Dưới sự dẫn dắt của Miyazaki, Ghibli luôn duy trì quy trình sản xuất thủ công tỉ mỉ, nơi từng khung hình được vẽ tay một cách cẩn thận. Bản thân Miyazaki đã nhiều lần nhấn mạnh rằng ông không bao giờ chấp nhận sử dụng AI trong các tác phẩm của mình.

Ngay cả khi AI có thể sao chép phong cách của Ghibli, nó cũng chỉ tạo ra những hình ảnh “sao chép vô hồn”, không thể sánh bằng tác phẩm gốc. Bởi vì nghệ thuật không chỉ là hình thức – nó là cảm xúc, là tâm hồn của người nghệ sĩ.

Nghệ thuật AI: Công cụ hỗ trợ hay kẻ đánh cắp?

Một trong những tranh cãi lớn nhất xung quanh nghệ thuật AI là câu hỏi về bản quyền và đạo nhái. AI không thể tự tạo ra một thứ gì đó từ hư vô - nó phải dựa vào dữ liệu huấn luyện, tức là những tác phẩm có sẵn của con người. Điều này dẫn đến vấn đề: Liệu AI có đang ăn cắp chất xám của các nghệ sĩ?

Studio Ghibli từng lên tiếng về vấn đề bản quyền, cảnh báo rằng họ sẽ có những biện pháp mạnh tay với các sản phẩm sao chép trái phép. Nếu AI tiếp tục phát triển mà không có sự kiểm soát, nó có thể trở thành một mối đe dọa thực sự đối với nền công nghiệp sáng tạo.

Có một nghịch lý thú vị: Ngay cả những người phản đối AI cũng đang hào hứng chia sẻ ảnh AI phong cách Ghibli. Họ có thể không nhận ra rằng hành động này, dù có vẻ vô hại, lại góp phần thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật AI - điều mà Miyazaki Hayao kịch liệt phản đối.

Nếu thực sự yêu thích Studio Ghibli và tôn trọng giá trị mà Miyazaki theo đuổi, chúng ta nên trân trọng những tác phẩm nguyên bản thay vì cổ vũ những bản sao do AI tạo ra.

Nghệ thuật AI có thể là một công cụ hữu ích, nhưng nó không thể thay thế sự sáng tạo của con người. Nếu thế giới quá phụ thuộc vào AI, chúng ta có thể đánh mất những giá trị nghệ thuật cốt lõi - những giá trị đã giúp Studio Ghibli trở thành huyền thoại.

Miyazaki Hayao đã dành cả đời để thổi hồn vào những bộ phim của mình. Ông không bao giờ chọn con đường dễ dàng, bởi vì nghệ thuật đích thực không phải là thứ có thể được tạo ra chỉ bằng một cú nhấp chuột.