Có một thạc sĩ Stanford xin việc cả trăm lần vẫn thất bại

Tấm bằng danh giá không còn là "tấm vé vàng" như kỳ vọng. Thạc sĩ tốt nghiệp Stanford, Harvard vẫn loay hoay giữa hàng trăm đơn xin việc và tương lai bất định.

Emma Kexin Wang, một sinh viên quốc tế tốt nghiệp Đại học Stanford (Mỹ) với hai bằng cử nhân và thạc sĩ ngành Văn học, đang sống trong cảnh chật vật tại Mỹ. Dù cầm trong tay bằng cấp của một trong những trường đại học danh giá nhất nước Mỹ, Emma vẫn phải làm ba công việc bán thời gian và liên tục đối mặt với nỗi lo về visa.

Vật lộn với... xin việc!

Ba tháng trước khi tốt nghiệp vào tháng 12 năm ngoái, Emma bắt đầu nộp đơn xin việc hàng loạt vị trí, từ quản lý dự án, marketing, UX cho đến các vị trí cấp thấp trong ngành công nghệ. Cô tự hoàn thiện hồ sơ, viết thư xin việc, luyện phỏng vấn và nghiên cứu từng công ty. Dù cố gắng đến mỏi mệt, kết quả vẫn là hàng trăm email từ chối hoặc im lặng.

Là sinh viên quốc tế, Emma chỉ có một năm được phép làm việc tại Mỹ theo diện visa OPT (Optional Practical Training), nhưng bắt buộc phải tìm được việc trong vòng 60 ngày sau khi tốt nghiệp. Áp lực ngày càng lớn, còn thời gian thì cạn dần.

Trong một lần trò chuyện với bạn, cô được giới thiệu trang web của một startup AI. Sau khi đọc nội dung trên trang, Emma buột miệng: "Tôi viết còn hay hơn thế này", và đó chính là "lời chào hàng" đầu tiên. Một tuần sau, sau hai vòng phỏng vấn, cô được nhận làm thực tập sinh marketing.

Thế nhưng sau ba tháng, startup vẫn không thể chuyển cô sang vị trí toàn thời gian. Visa sắp hết hạn, tiền tiết kiệm cạn kiệt, bảo hiểm y tế không có, Emma tiếp tục xoay xở với ba công việc bán thời gian, gồm gia sư luyện viết luận, biên tập viên cho công ty edtech và viết nội dung cho một startup.

"Mỗi lần nhận thư từ chối, mỗi email 'Cảm ơn bạn đã dành thời gian', tôi lại như hụt hơi. Tôi chưa bao giờ cảm thấy mệt mỏi và xấu hổ như lúc này", cô chia sẻ. Sáu tháng nữa, nếu không tìm được công ty nào bảo lãnh visa lao động, Emma buộc phải rời Mỹ. "Tôi từng tin học ở Stanford sẽ mở cánh cửa đến tương lai. Nhưng giờ tôi chỉ thấy mình đang lạc lối", cô tâm sự.

Và Emma không phải trường hợp đơn lẻ.

Theo báo cáo của The Wall Street Journal, năm 2023 có đến 23% sinh viên tốt nghiệp chương trình MBA mùa xuân tại Đại học Harvard vẫn chưa tìm được việc sau 90 ngày tốt nghiệp, gấp đôi tỉ lệ năm 2022. Điều tương tự cũng xảy ra tại các trường danh tiếng khác như Wharton (ĐH Pennsylvania), Stanford và NYU Stern.

Một sinh viên Harvard cho biết: "Thị trường việc làm đang rất tệ. Hầu hết bạn bè tôi đều phải hạ thấp kỳ vọng". Theo đại diện trường, sinh viên Harvard "cũng không nằm ngoài những khó khăn của thị trường", bởi các công ty hiện nay chú trọng kỹ năng cụ thể hơn là kiến thức quản trị chung chung.

Bên cạnh đó, các phương thức như AI, tự động hóa, làm việc từ xa… khiến nhiều tập đoàn lớn như Google, Amazon, Microsoft cắt giảm vị trí dành cho người có bằng MBA. Phố Wall - nơi từng là "bến đỗ vàng" của dân MBA, cũng đang thu hẹp quy mô tuyển dụng.

Thậm chí, một số sinh viên như Ronil Diyora (ĐH Virginia Darden) đã nộp hơn 1.000 đơn xin việc vẫn không chắc về giá trị tấm bằng mình đang nắm giữ. Người khác như Yvette Anguiano dù trúng tuyển vào EY-Parthenon nhưng bị hoãn ngày nhận việc, vẫn đang loay hoay với khoản nợ sinh viên.

Trường Kinh doanh Harvard đã phải triển khai các biện pháp cứu trợ như lớp học 4 ngày về kỹ năng tìm việc hay công cụ AI hỗ trợ so khớp hồ sơ với các vị trí tuyển dụng. Dù vậy, theo Forbes, sinh viên MBA vẫn đang mất dần lợi thế trong một thị trường khắt khe, đề cao kỹ năng thực tế và các mối quan hệ cá nhân - nơi 80% cơ hội việc làm đến từ "người quen".

Mức học phí gần 75.000 USD/năm (gần 1,9 tỷ đồng) của một chương trình MBA danh tiếng không còn đảm bảo cho một công việc như mơ. Dù lương khởi điểm có thể trên 175.000 USD/năm, thì trước mắt, những người như Emma vẫn đang vật lộn từng ngày chỉ để duy trì visa và tìm kiếm cơ hội ở thị trường việc làm ngày càng cạnh tranh gay gắt.