Bí mật đằng sau chiếc đèn bàn của Pixar

Ngày 17-8-1986, tại hội nghị SIGGRAPH ở Dallas (Mỹ), một bộ phim hoạt hình ngắn hai phút mang tên Luxo Jr. của Pixar đã ra mắt và thay đổi mãi mãi ngành công nghiệp hoạt hình.

Được đạo diễn và viết kịch bản bởi John Lasseter, đây là tác phẩm đầu tiên của Pixar Animation Studios sau khi ông rời khỏi bộ phận máy tính của Lucasfilm.

Luxo Jr. không chỉ là một bộ phim ngắn, mà còn là một cột mốc lịch sử, chứng minh rằng hoạt hình máy tính có thể truyền tải cảm xúc và kể chuyện một cách sống động.

Bộ phim này đã được đề cử giải Oscar cho Phim hoạt hình ngắn xuất sắc nhất năm 1987, trở thành phim hoạt hình máy tính đầu tiên nhận được vinh dự này. Nó được chọn lưu trữ tại Cơ quan Lưu trữ phim quốc gia Mỹ vào năm 2014 vì giá trị văn hóa, lịch sử và thẩm mỹ của nó.

Luxo Jr. - bộ phim ngắn cách mạng hóa hoạt hình của Pixar

Luxo Jr. kể về câu chuyện của hai chiếc đèn bàn: Luxo Sr. (chiếc đèn lớn) và Luxo Jr. (chiếc đèn nhỏ) tinh nghịch. Bộ phim mở đầu với Luxo Jr. chơi đùa với một quả bóng cao su màu vàng có sọc xanh và ngôi sao đỏ.

Với sự hiếu động của một đứa trẻ, Luxo Jr. nhảy nhót, đuổi theo quả bóng, trong khi Luxo Sr. quan sát với vẻ trầm tĩnh, thỉnh thoảng tương tác với quả bóng. Cao trào xảy ra khi Luxo Jr. vô tình làm xẹp quả bóng bằng cách nhảy lên nó quá mạnh.

Phim ngắn Luxo Jr.

Cảm thấy buồn bã, Luxo Jr. cụp đầu xuống trong sự hổ thẹn, nhưng ngay sau đó, nó lại phấn khích khi phát hiện một quả bóng khác lớn hơn. Bộ phim kết thúc với cảnh Luxo Jr. đuổi theo quả bóng mới, để lại Luxo Sr. lắc đầu thích thú trước sự nghịch ngợm của con.

Mặc dù cốt truyện đơn giản và không có lời thoại, Luxo Jr. truyền tải cảm xúc một cách tài tình thông qua chuyển động và tương tác của các nhân vật. Khán giả dễ dàng đồng cảm với mối quan hệ cha con và các chủ đề phổ quát về sự tinh nghịch, sai lầm và niềm vui.

Quá trình sản xuất và đổi mới kỹ thuật

John Lasseter, người sau này trở thành giám đốc sáng tạo của Pixar, đã lấy cảm hứng cho Luxo Jr. từ chính chiếc đèn Luxo trên bàn làm việc của mình. Ông mô phỏng các nhân vật dựa trên chiếc đèn này và thử nghiệm diễn hoạt chúng bằng đồ họa máy tính.

Để làm cho Luxo Jr. trở nên gần gũi, Lasseter lấy cảm hứng từ Spencer, con trai một tuổi rưỡi của đồng nghiệp Tom Porter, áp dụng tỉ lệ cơ thể của một đứa trẻ với đầu to và thân nhỏ cho Luxo Jr., trong khi Luxo Sr. giữ tỉ lệ tiêu chuẩn của một chiếc đèn bàn.

Một trong những thành tựu kỹ thuật quan trọng của Luxo Jr. là việc sử dụng hiệu ứng ánh xạ bóng (shadow maps) trong rendering, cho phép ánh sáng và bóng đổ chân thực hơn. Đây là một bước đột phá vào thời điểm đó, khi hoạt hình máy tính còn bị xem là một công cụ thô sơ.

Bộ phim cũng sử dụng kỹ thuật hoạt hình thủ tục (procedural animation), giúp tạo ra chuyển động mượt mà và tự nhiên cho các chiếc đèn. Lasseter và đội ngũ của mình đã làm việc không ngừng nghỉ, thậm chí ngủ dưới bàn làm việc, để hoàn thành bộ phim đúng hạn cho SIGGRAPH 1986.

Khi Luxo Jr. được chiếu tại SIGGRAPH 1986, nó đã nhận được sự hoan nghênh nhiệt liệt từ khán giả cho đến rất nhiều chuyên gia trong ngành công nghiệp. Bộ phim đã phá vỡ định kiến rằng máy tính sẽ thay thế các họa sĩ hoạt hình, thay vào đó chứng minh rằng công nghệ là công cụ hỗ trợ sáng tạo.

John Lasseter từng nói: "Chỉ là những chiếc đèn bàn đơn giản với chuyển động tối thiểu, nhưng bạn có thể ngay lập tức nhận ra Luxo Jr. là một đứa trẻ, và chiếc lớn hơn là cha/mẹ của nó. Trong bộ phim ngắn đó, hoạt hình máy tính đã chuyển từ một thứ mới lạ thành một công cụ nghiêm túc cho việc làm phim".

Luxo Jr. không chỉ khẳng định vị thế của Pixar như một tiên phong trong hoạt hình máy tính, mà còn đặt ra tiêu chuẩn mới cho việc kể chuyện trong phim hoạt hình. Thành công của bộ phim đã mở đường cho Pixar sản xuất thêm nhiều phim ngắn và cuối cùng là các bộ phim dài, bắt đầu với Toy Story vào năm 1995. Bộ phim cũng giành được giải Golden Nica tại Liên hoan Ars Electronica năm 1987 trong hạng mục Hoạt hình máy tính/Phim/Hiệu ứng hình ảnh.

Quả bóng Luxo, với thiết kế đặc trưng, đã trở thành một Easter egg nổi tiếng, xuất hiện trong hầu hết các bộ phim của Pixar, từ Toy Story đến Up và Monsters, Inc..

Bản thân chiếc đèn Luxo Jr. đã trở thành biểu tượng của Pixar, xuất hiện trong logo của hãng, nhảy lên chữ "I" trong "PIXAR" và làm phẳng nó. Chiếc đèn này, được thiết kế bởi Jacob Jacobsen và sản xuất lần đầu tại Na Uy vào năm 1937. Sự xuất hiện của nó trong logo Pixar là lời nhắc nhở về nguồn gốc khiêm tốn của hãng.

Luxo Jr. không chỉ là một bộ phim ngắn, nó là một cột mốc trong sự phát triển của hoạt hình. Bằng cách kết hợp công nghệ tiên tiến với cách kể chuyện đầy cảm xúc, John Lasseter và Pixar đã tạo ra một tác phẩm tiếp tục truyền cảm hứng cho các nhà làm phim và animator đến ngày nay.

Khi bạn xem chiếc đèn nhảy trong logo của Pixar trước mỗi bộ phim, hãy nhớ rằng đó là Luxo Jr., biểu tượng của sự sáng tạo và đổi mới đã đưa Pixar từ một studio nhỏ bé đến một gã khổng lồ trong ngành công nghiệp hoạt hình.

SIGGRAPH (viết tắt của Special Interest Group on GRAPHics and Interactive Techniques) Hội nghị thường niên của ACM, được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1974, là hội nghị hàng đầu thế giới về đồ họa máy tính và kỹ thuật tương tác.