Amazon Prime Video và bài học từ việc sử dụng AI lồng tiếng anime

Amazon Prime Video lén dùng AI lồng tiếng cho Banana Fish và Vinland Saga, khiến fan vô cùng phẫn nộ, đứng trước làn sóng tẩy chay từ cộng đồng anime và diễn viên.

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI - Artificial Intelligence) đang lan rộng nhanh chóng trong ngành giải trí, một vụ việc gần đây đã khẳng định rõ ràng rằng công nghệ này chưa sẵn sàng thay thế sức sáng tạo của con người trong lĩnh vực anime.

Amazon Prime Video và bài học từ việc sử dụng AI lồng tiếng anime

Cụ thể cuối tháng 11-2025, Amazon Prime Video đã âm thầm triển khai phiên bản lồng tiếng thử nghiệm bằng AI (được gắn nhãn "AI beta") cho một số tựa anime nổi tiếng như Banana Fish, No Game No Life Zero, Vinland Saga và một số series khác, ở cả tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha.

Chương trình này vốn được Amazon công bố thử nghiệm từ tháng 3-2025, nhằm tạo bản lồng tiếng (dubbing) cho các nội dung chưa bản địa hóa.

Tuy nhiên khi người dùng phát hiện và chia sẻ các đoạn clip trên mạng xã hội, chất lượng lồng tiếng AI nhanh chóng bị chỉ trích gay gắt: giọng nói thiếu cảm xúc, máy móc, không truyền tải được chiều sâu tâm lý nhân vật - đặc biệt nghiêm trọng với những tác phẩm như Banana Fish, vốn nổi tiếng với nội dung cảm xúc mạnh mẽ và các nhân vật phức tạp.

Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi nhà phát hành Kadokawa - đơn vị sở hữu bản quyền một số tựa phim - tuyên bố không hề ủy quyền cho Amazon sử dụng AI lồng tiếng. Điều này đặt ra nghi vấn về việc vi phạm hợp đồng cấp phép, đồng thời làm dấy lên lo ngại về quyền sở hữu trí tuệ trong làng anime.

Phản ứng từ cộng đồng anime lần này thực sự bùng nổ và đáng nhớ bởi một sự đoàn kết hiếm thấy. Bình thường, fan anime vẫn diễn ra "cuộc chiến không hồi kết" giữa hai phe: team sub - những người cuồng phụ đề gốc, giữ nguyên giọng Nhật và không khí gốc với team dub - những tín đồ lồng tiếng, thích nghe nhân vật nói ngôn ngữ mẹ đẻ để dễ nhập tâm hơn.

Thế nhưng khi Amazon lén đưa AI vào lồng tiếng, cả hai phe bất ngờ đứng về một phía, đồng loạt lên tiếng chỉ trích gay gắt. Họ cho rằng công nghệ này đang làm "rẻ mạt" những tác phẩm kinh điển, biến những phân cảnh đầy cảm xúc, những khoảnh khắc nội tâm sâu sắc thành thứ gì đó lạnh lẽo, vô hồn và hoàn toàn không xứng đáng với di sản lâu đời của anime.

Các diễn viên lồng tiếng Anh nổi tiếng như Daman Mills (lồng tiếng Frieza trong Dragon Ball Super và Kaworu trong Evangelion) đã công khai chỉ trích đây là "sự xúc phạm lớn lao đối với nghệ sĩ lồng tiếng", đồng thời hủy đăng ký Prime Video để phản đối. Nhiều đồng nghiệp khác như Damien Haas, Kellen Goff cũng tham gia kêu gọi tẩy chay, nhấn mạnh AI đe dọa sinh kế của diễn viên và làm suy giảm giá trị nghệ thuật.

Chỉ trong vài ngày, sức ép từ dư luận buộc Amazon phải lặng lẽ gỡ bỏ hầu hết bản lồng tiếng AI tiếng Anh. Một số phiên bản tiếng Tây Ban Nha vẫn còn tồn tại, nhưng vụ việc đã để lại dấu ấn rõ nét: cộng đồng anime không chấp nhận AI thay thế con người trong khâu lồng tiếng.

Vụ tranh cãi này không phải trường hợp đầu tiên. Trước đó, Toei Animation từng công bố kế hoạch đầu tư AI vào quy trình sản xuất (như vẽ phông nền, tô màu hoặc in-between animation - các khung chuyển động trung gian), nhưng cũng phải lùi bước trước phản ứng dữ dội từ fan, cam kết không áp dụng cho các series lớn như One Piece.

Thực tế, AI không phải hoàn toàn bị phản đối trong ngành anime. Công nghệ này đang được sử dụng hiệu quả ở nhiều khâu như: Hỗ trợ dịch và đồng bộ phụ đề, tăng tốc quy trình hậu kỳ, phân tích dữ liệu khán giả.

Tuy nhiên khác với phụ đề hay xử lý hậu kỳ, lồng tiếng là nơi cảm xúc của nhân vật được thể hiện rõ ràng nhất. Giọng nói, nhịp điệu và cách ngắt câu quyết định việc nhân vật có "chạm" đến cảm xúc của khán giả hay không. Đây là lý do lồng tiếng được xem là một phần cốt lõi của quá trình sáng tạo, nơi diễn xuất con người vẫn đóng vai trò trung tâm.

Sự cố lồng tiếng AI của Amazon không đơn thuần là một cú "test fail". Nó phơi bày mâu thuẫn ngày càng rõ giữa tư duy tối ưu hóa chi phí của các nền tảng công nghệ và kỳ vọng chất lượng, cảm xúc của cộng đồng người xem anime.

Anime không chỉ là nội dung để tiêu thụ nhanh. Đó là một loại hình nghệ thuật gắn liền với lao động sáng tạo cá nhân, từ họa sĩ, đạo diễn cho đến diễn viên lồng tiếng. Khi yếu tố con người bị loại bỏ một cách thô bạo, phản ứng dữ dội là điều gần như không thể tránh khỏi.

Vụ việc của Amazon vì thế có thể được xem như một điểm dừng cần thiết, buộc các nền tảng streaming phải cân nhắc kỹ hơn: AI nên được dùng để hỗ trợ sáng tạo, chứ không phải thay thế linh hồn của nó!