Không ít phụ huynh còn than thở những chuyện thuộc loại đau đầu hơn như: trẻ bỏ nhà đi bụi, dính vào ma tuý, đánh nhau, có bầu, gây lộn với cha mẹ…Trong bài này Tịt Tuốt chỉ muốn thanh minh giùm các bạn trẻ tuổi mới lớn: vì sao chúng hay quên, dễ cáu?

Não của tuổi mới lớn

Với các thiết bị hiện đại như cộng hưởng từ, các nhà khoa học đã “nhìn” được rõ sự thay đổi trong bộ não của tuổi mới lớn. 

Họ thấy rằng: số lượng tế bào thần kinh của trẻ đã bằng người lớn, nhưng chúng chưa có khả năng kết nối chặt chẽ với nhau. Quá trình kết nối này lại theo thứ tự từ sau ra trước, theo các cấu trúc gọi là synap.

Thuỳ trán nằm ở phía trước, liên quan đến  lí do, động cơ hành động, nhận thức cao cấp và cảm xúc của ngôn ngữ. 

Thuỳ trán có những tế bào thần kinh kết nối với thuỳ thái dương. Nơi đây có vùng liên quan tới việc hình thành và lưu trữ trí nhớ. Vì việc “sai bảo” của các bà mẹ không tạo được sự chú ý của trẻ (khác hẳn với phương pháp giảng bài của thầy cô) nên sự liên hệ của các tế bào thần kinh không được thành lập. Vì thế, trẻ nhớ được mẹ bảo “đi đâu” lại quên béng động cơ “làm gì”. 

Nó khác hẳn với cách nói của một bà mẹ “Con gái ơi, lên lầu, mở tủ, lấy giùm mẹ cái bóp. Mẹ quên chưa đưa cho con tiền dằn túi tuần này”. Bảo đảm cô con gái đi nhanh và lấy được cái bóp, không hề quên. Nói như vậy không phải vì nhấn mạnh quyền lợi, nhưng nếu cắt đi vế thứ hai là cho tiền, chỉ cần giọng nói ngọt ngào sẽ dễ “thấm” hơn là cách sai bảo. Tế bào não của trẻ thích “uống nước đường” hơn những “món” khô cứng! 

Tại sao trẻ dễ nổi khùng?

Giải thích đơn giản là ngôn ngữ của những trẻ cùng trang lứa sẽ dễ chịu hơn là mệnh lệnh của phụ huynh. 

Gặp bạn, trẻ tíu tít trò chuyện, gặp phụ huynh là những câu thăm hỏi kiểu “hôm nay con làm bài được không”? Chả cần hỏi, nếu trẻ làm bài tốt nó sẽ khoe, ngược lại thì nó im. Hỏi là một cách khiến trẻ buồn thêm. Đây không phải ý kiến của tác giả mà là lời của con trẻ. Nếu trẻ trả lời “tệ lắm” mà được mẹ hay ba động viên “thua keo này ta bày keo khác” thì giống như “tiếp sức”, đằng này đa số là “sao vậy”?. Phụ huynh nào mà nặng lời là trẻ “găm” những lời đó vào não hoặc nổi khùng. 

Tại sao trẻ dễ nổi khùng? Các thử nghiệm chẩn đoán hình ảnh cho thấy, phần lớn nguồn năng lượng tinh thần sử dụng trong việc đưa ra các quyết định được các bạn trẻ sử dụng tập trung ở phần sau của não bộ; trong khi ở người lớn, quá trình này diễn ra ở thùy trán và đã trải qua nhiều kinh nghiệm. Với một bộ não chưa có khả năng kiểm soát hành vi và cảm xúc, trong khi lại luôn ham muốn với những phần thưởng và lời khen ngợi, thì phản ứng với sự chê bai, đòi hỏi của cha mẹ rất dễ  quá khích.

Vì sao trẻ quên lời cha mẹ?

Những nghiên cứu chẩn đoán hình ảnh về não bộ đã cho thấy, vỏ não thuỳ trán, đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ thấu hiểu người lớn. Tiếc là với tuổi mới lớn vùng này chưa hoàn chỉnh, chúng chưa bao giờ thực sự lắng nghe phụ huynh, nhất là khi bạn lại giải thích kinh tế gia đình, cha mẹ cực khổ để mong là chúng ban cho chút tình thương. Còn với các bà mẹ, chúng quên một lần thì nhắc chúng làm lại lần thứ 2, đừng vội làm thay hay chê trách. Bởi chúng không để những chuyện ấy lọt vào tai thì làm sao nhớ được, mà chỉ thấy “phiền quá, kể lể nhiều quá”.

Vậy mà trí nhớ  học tập lại tốt!

Để trả lời cho thắc mắc của nhiều bà mẹ, các nhà khoa học nói rằng: việc các đường dẫn truyền thần kinh chưa được định hình rõ nét, là ưu thế để giúp trẻ dễ dàng học được nhiều kiến thức mới. Dễ chịu như âm nhạc, khó nhằn như ngoại ngữ nếu tạo ra sự hứng thú chúng sẽ học và nhớ rất nhanh. Môi trường đầm ấm trong gia đình, và cách truyền đạt của thầy cô là liều thần dược đối với bộ não của trẻ.

Còn nhiều điều khó hiểu...

Hormon bài tiết điều khiển cả tâm lý, tình cảm cộng với một bộ não đang vật vã thay đổi, khiến tuổi mới lớn được ví như quả bom hẹn giờ, có thể bùng nổ bất cứ khi nào. Các bậc cha mẹ sẽ khó chịu khi thấy chúng “cực kỳ khó hiểu”. Tuy nhiên trẻ cũng đang ở giai đoạn định hình nhân cách, vì thế bạn phải hiểu chúng, để giúp chúng vượt qua thời kỳ khó khăn này. Bộ não của chúng cần có thời gian để hoàn chỉnh.