"Silvesterklaus" là người đeo mặt nạ, tham gia các lễ hội Ngày Thánh Sylvester ở các cộng đồng nói tiếng Đức tại Urnäsch, Schwellbrunn, Schönengrund, Herisau, Waldstatt, Hundwil, Stein, và ở trung tâm thành phố Teufen, bang Appenzell Ausserrhoden, bên Thụy Sĩ. 

Lễ Thánh Sylvester, hay đêm giao thừa năm mới, thường được tổ chức tới… hai lần, một lần vào ngày 31 tháng 12 (theo lịch Gregorian), và một lần nữa vào ngày 13 tháng 1 (theo lịch Julian). Nếu ngày 31 tháng 12 hoặc ngày 13 tháng 1 rơi vào chủ nhật, buổi lễ sẽ được tổ chức vào đêm thứ bảy trước đó. 

Những người đàn ông hoá trang thành các "Silvesterklaus", đội những chiếc mũ gắn đèn chiếu sáng và mang theo chuông để xua đuổi tà ma, chúc mừng năm mới theo truyền thống Sylvesterchlausen. Hình của Arnd Wiegmann, chụp hôm 14-1-2020 ở phía đông bắc làng Urnaesch, Thụy Sĩ (nguồn: Reuters).

Đêm giao thừa, những người Silvesterklaus hoá trang theo những quy ước truyền thống, mang theo những chiếc chuông lớn và cả “giàn” chuông leng keng, đi thành từng nhóm nhỏ, dừng lại ở từng nhà, hay mỗi trang trại, rung chuông và hát bài ca truyền thống “Zäuerli” (theo kiểu hát yodel - luyến láy liên tục và đổi rất nhanh từ giọng trầm lên giọng cao, điển hình của vùng Appenzell) để xua đuổi tà ma và chúc năm mới hạnh phúc. Họ sẽ được chủ nhà thưởng bằng rượu vang, hoặc tiền. 

Truyền thống này gợi nhớ tới hình thức mừng tuổi “Xúc xắc xúc xẻ” của con nít Việt Nam ở nhiều làng quê thuở xưa. Khi ấy, trẻ em đứa nào cũng mang theo ống tre, hay ống nứa, chứa những đồng chinh để lắc lanh canh, cùng đi khắp xóm trong đêm giao thừa, hát vang bài đồng dao: “Xúc xắc xúc xẻ. Nhà nào còn lửa. Mở cửa cho chúng tôi…” để chúc tết từng nhà và… nhận lì xì. 

Có ba loại Silvesterklaus khác nhau: Schöne (Đẹp), Schö-Wüeschte (Hơi Bị Xí) và Wüeschte (Xấu Xí).

"Người Đẹp" Silvesterklaus ở Urnäsch - hình của Nofnof, chụp ngày 13 tháng 1 năm 2010 (Wikipedia)

Người Đẹp (Schöne) mặc một loại trang phục truyền thống địa phương, đội chiếc mũ được thêu rất công phu, thường phải mất hàng trăm giờ để thêu lên đó những cảnh đời sống nông thôn, phong tục, thủ công trong nước,… 

Kẻ Hơi Bị Xí (Schö-Wüeschte) mặc bộ trang phục làm từ  những… cành cây linh sam, cây thường xuân, rêu và các vật liệu tự nhiên khác. Họ đội chiếc mũ có hình dạng tương tự như của Người Đẹp, nhưng được trang trí bằng các vật liệu tự nhiên.

Kẻ Xấu Xí (Wüeschte) mặc bộ quấn áo được kết bằng các vật liệu tự nhiên - như Kẻ Hơi Bị Xí, nhưng thô ráp hơn và phải trông… “gồ ghề” hơn về kiểu dáng. Họ đội mũ, hoặc... nón bảo hiểm, được chế tác một cách nghệ thuật để đạt tới… vẻ hoang dã thiệt tình.

Ba loại nhân vật ấy đều đeo mặt nạ. Người Đẹp đeo mặt nạ trông "ngọt ngào và giống búp bê". Mặt nạ của Hơi Bị Xí được phủ bằng vật liệu tự nhiên, còn mặt nạ Xấu Xí dĩ nhiên phải trông thiệt đáng sợ. 

Mỗi nhóm gồm sáu người, trong đó có hai người nam mặc quần áo phụ nữ và mang theo nhiều chuông leng keng. Người dẫn đầu ngậm một bông hoa trắng trong miệng, người theo sau anh ta thì ngậm một đoá hoa màu xanh. 

Các nhân vật Silvesterklaus tuy đại diện cho cả đàn ông và đàn bà, nhưng thực tế chỉ có các ông tham gia vào các nhóm, vì trang phục hơi bị nặng, những chiếc chuông lại to đùng, chưa kể những chiếc chuông leng keng phải đeo trên ngực và lưng.

Những người trẻ tuổi và các nhóm con nít vào vai các Silvesterklaus không đeo mặt nạ. Các nhóm trẻ con thường mặc trang phục làm từ vật liệu tự nhiên, và luôn luôn không đi cùng lộ trình của các nhóm Silvesterklaus người lớn.

Silvesterklaus còn có… biến thể thứ tư, khá hiếm, là “Spasschläuse” (kẻ thích đùa), thường mặc trang phục gọn nhẹ để minh họa cho những người nông dân, công nhân lâm nghiệp, hoặc... đầu bếp,... Nhóm của họ chỉ có bốn người đàn ông mang mặt nạ, khăn choàng và mũ chóp nhọn màu đen, không đội bất cứ "thiết bị" nào trên đầu. Họ đại diện cho một hình thức tự do hơn của truyền thống: muốn giữ truyền thống nhưng lại không thích đầu tư lớn về thời gian và công sức để tạo ra các trang phục chi tiết thuộc về ba mẫu nhân vật chính của Ngày Thánh Sylvester ở Thụy Sĩ.