Từ tháng 3 năm nay, trong bối cảnh cả nước bị phong toả vì dịch Covid-19, một nhóm nghệ sĩ và nghệ nhân dân gian trên khắp Ấn Độ đã sáng tác những bức minh họa và tranh vẽ theo nhiều phong cách mỹ thuật truyền thống khác nhau. 

Các tác phẩm nghệ thuật của họ đều có cùng một thông điệp: truyền bá tầm quan trọng của việc giãn cách xã hội, đeo khẩu trang, rửa tay bằng xà bông, và tránh đi du lịch theo nhóm. Cũng có những cảnh mô tả các bệnh viện điều trị cho bệnh nhân Covid-19.

Thần Krishna nhảy múa trong một khu vườn với một vị thánh đeo khẩu trang, ngồi gần một… chai nước rửa tay diệt khuẩn – tranh của Tulsidas Nimbark, vẽ theo truyền thống tranh thu nhỏ Rajasthani thế kỷ 17.

“Vẫn có nhiều người lo rằng Covid-19 có thể mang lại sự kết thúc của những người thợ thủ công, nhưng chính sự sáng tạo và khả năng phục hồi của họ có thể cứu họ.” – bà Laila Tyabji, chủ tịch của Dastkar - tổ chức phi chính phủ về các nghề thủ công truyền thống của Ấn Độ, nói với hãng tin BBC.

Cô Apindra Swain, đến từ Raghurajpur ở bang miền đông Orissa, là một hoạ sĩ theo truyền thống mỹ thuật Pattachitra. Nhiều bức tranh của cô cho thấy những nhân vật thần thoại đeo khẩu trang, vẽ theo một loại hình nghệ thuật có từ thế kỷ thứ 5, nổi tiếng với những sắc màu sáng, và những khuôn mặt được vẽ bằng các màu sắc tự nhiên. 

Truyền thống Pattachitra nổi tiếng với tranh cuộn trên vải, vẽ những chuyện thần thoại và truyện dân gian với các chi tiết phức tạp. Pattachitra là một thành phần của nghệ thuật kể chuyện cổ xưa của người Bengal, do tranh cuộn thoạt đầu được dùng như một… “thiết bị trực quan” khi biểu diễn một bài hát.  

 Các nhân vật thần thoại cùng đeo khẩu trang - tranh của cô Apindra Swain (Dastkar)

“Theo truyền thống, nhiều loại hình nghệ thuật dân gian ở Ấn Độ đã được tạo ra trên các cuộn lớn, hoặc như tranh tường, để chia sẻ thông tin với cộng đồng địa phương. Các nghệ sĩ sẽ giữ các cuộn giấy khi đứng ở giữa làng, để chia sẻ thông điệp, hoặc tạo ra nhận thức bằng hình ảnh.” - Rhea Gupta, người phát ngôn của Dastkar, giải thích.

 Rửa tay thường xuyên để tránh dịch – tranh của cô Apindra Swain (Dastkar)

Một hoạ sĩ nữ khác, cô Ambika Devi, đến từ làng Rashidpur ở bang Bihar, cũng tham gia dự án của Dastkar. Cô theo đuổi nghệ thuật Madhubani - một phong cách hội họa Ấn Độ ở vùng Mithila, lấy tên từ một huyện trong bang Bihar. 

Tới nay, nghệ thuật Madhubani vẫn bị giới hạn trong một khu vực địa lý nhỏ hẹp, nơi các kỹ năng đã được truyền qua nhiều thế kỷ, và vẫn giữ nguyên nội dung, phong cách chủ yếu. Madhubani, hay tranh Mithila, được vẽ bằng ngón tay, cành cây, cọ, bút và... que diêm, sử dụng các loại thuốc nhuộm và sắc tố tự nhiên. Tranh Mithila được minh họa trên tường nhà, và trên giấy thủ công ở thời hiện đại. 

 Mọi người đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên để ngừa dịch – tranh của cô Ambika Devi (Dastkar)

Prakash Joshi là một nghệ sĩ theo truyền thống mỹ thuật Phad, đến từ Bhilwara ở Rajasthan, một điểm nóng Covid-19 đầu tiên ở Ấn Độ. Những bức tranh của ông mang thông điệp bằng ngôn ngữ địa phương về việc duy trì sự giãn cách xã hội và đeo khẩu trang.

Loại tranh Phad có từ thời Trung cổ, khởi nguồn từ Rajasthan. Theo truyền thống, chúng được vẽ trên các tấm vải lớn, chủ yếu mô tả những cuộc rước lễ trong hoàng gia, và chiến tranh.

 Hãy cùng đeo khẩu trang, duy trì khoảng cách an toàn tại các chợ làng, và thường xuyên rửa tay – tranh của Prakash Joshi, vẽ trong lúc bị phong toả ở Bhilwara, một điểm nóng Covid-19 ở Ấn Độ (Dastkar)

 Trong bệnh viện điều trị Covid-19 - tranh của Dwarika Prasad, vẽ theo truyền thống nghệ thuật Kavad (Dastkar)

 Nghệ thuật Kavad có 400 năm tuổi đời, là một hình thức kể chuyện đầy màu sắc, bắt nguồn từ bang Rajasthan ở phía bắc Ấn Độ. Tranh Kavad được vẽ trên các tấm gỗ, trông giống như những bản vẽ phác thảo cảnh quay trong kịch bản phim (storyboard) thời nay.