Mùa Covid 19, mong mỏi sức khỏe dồi dào để có thể đấu lại với dịch bệnh, giành toàn thắng về sức khỏe, là dịp không thể tốt hơn để người có của ăn của để nghĩ đến việc xuống tiền cho những món tẩm bổ vơ-đét.

Bào ngư, vi cá...

Bốn phương tám hướng bổ dưỡng, nhưng hàng chi bảo đại bổ chỉ đếm trên đầu ngón tay, như bào ngư, vi cá, nhân sâm, linh chi, nhung hươu, gà ác...

Mạnh vì gạo, bạo vì tiền

Không đủ đất để ngọn ngành từng tên tuổi. Tựu trung, “rằng hay thì thật là hay” mà những bào ngư, vi cá mang lại không ngoài mấy thứ “vua biết mặt chúa biết tên” như acid amin, chống oxy hóa, omega-3, glucosamine và chondroitin, saponin... Cái hơn người của hàng tuyển, có chăng là sự tinh túy, hàm lượng cao, và một ít đặc dị (yến sào có 17 acid amin, nhân sâm có hơn 60 loại saponin...).

“Chơi với cọp”

Nhiều người cho rằng từng ấy bổ dọc bổ ngang, lỡ dùng thừa, quá lắm, chỉ là chút “ôm rơm nặng bụng”. Thật ra, hiểu chuyện, sẽ nhận ra chơi với vi cá, bào ngư như chơi với cọp; sơ sẩy, nhẹ thì xướt xát, nặng thì mang tính mạng ra đùa.

Có khuyết mới... bổ

Tẩm bổ, theo chỉ định ngành y là cho người suy nhược, mới ốm dậy... Chung quy, có khuyết mới bổ, còn đương khỏe khoắn, sơn hào hải vị ngập tới mũi, mà một hai đòi bổ, đêm dài lắm mộng từ đó mà ra.

Phúc thống phục, nhân sâm tắc tử

Nhân sâm, đầu vị sâm-nhu-quế-phụ, toàn tài giúp khí huyết dồi dào, định thần, ích trí, gần như không đối thủ. Có người đùa, chống chỉ định duy nhất của nhân sâm là rỗng túi! Thật ra, danh sách kính nhi viễn chi nhân sâm lại khá dài. Đầu tiên, những ai có bụng không khỏe, bụng căng trướng, phân lỏng, nát, và không thể thiếu cái án thiên cổ đang “phúc thống” (đau bụng) chớ dại “phục nhân sâm” kẻo “tắc tử”, là có chút phóng đại. Cũng vậy, với người đang mắc trào ngược dạ dày - thực quản, nôn mửa, cao huyết áp, mất ngủ, phụ nữ trước sinh, trẻ em gầy yếu, kén ăn có thể dùng nhân sâm, nhưng phòng... kích dục sớm.

Nghe qua, hẳn có không ít người hồn xiêu phách lạc, nhận ra mình... phúc lớn, bởi đã đôi ba lần phạm phải “phúc thống phục nhân sâm” này.

Yến sào, tổng kho acid amin

Gồm trọn gói 17-19 acid amin hàm lượng cao, cả hàng hiếm acid aspartic, serine, tyrosine, phenylalanine, valine, arginine, là ưu năng mà các thượng phẩm như nhung hươu, yến sào, bào ngư sở đắc. Từ đây, lại rành rành thòi ra danh sách những ai đang có vấn đề về đạm, như suy thận, gan hư, tiểu đường, gout, biết thân chớ xớ rớ xon xen. Khỏe như vâm mà phụ yến sào vẫn dám đôi ba phen khó tiêu, bụng chướng, ậm ạch cả tuần liền không khỏi.

Nhung hươu, ích huyết, sinh tinh

Nhung hươu, cầu chứng sinh tinh, bổ tủy, ích huyết, trường thọ, tráng dương, chống di tinh, liệt dương, tăng sức cơ, vết thương mau lành, lợi tiểu... hay như thần. Đa sự sinh đa đoan, dùng quá liều “ông thần” sinh tinh, ích huyết này là không đùa (tụt huyết áp, nhịp tim nhanh, co giật, giật cơ, tăng hình thành huyết khối...).

Vi cá - chuyên gia khó tiêu

Vi cá, với glucosamine và chondroitin, lại thánh ở khoản bồi bổ sụn khớp, sáng mắt sáng lòng, và đặc biệt là khắc tinh ung thư nhờ chiêu độc “cắt sổ gạo” máu, nuôi tế bào ác tính... Vi cá được xem là cực phẩm trong hàng đại bổ, thế nhưng, lại một chữ nhưng, cũng là cực phẩm khó tiêu, nôn mửa, đau dạ dày, táo bón, chóng mặt, tụt huyết áp, tăng đường huyết, tăng canxi máu... Cần thỉnh ý bác sĩ trước khi dùng với bà bầu và mẹ cho con bú, người tăng canxi huyết, dị ứng hải sản, kim loại nặng...

Cực phẩm lại hay ôi thiu

Lãnh đủ với các đại bổ còn có vạ bay nhiễm độc, kim loại nặng, nhiễm trùng, nấm, qua quá trình bảo quản, lưu kho, chế biến. Đại diện, vi cá mập cực dễ hỏng, nên đến tay người dùng bét nhất cũng đã qua vài tháng lưu kho, viễn dương, xuất nhập, và ngậm đầy chất bảo quản. Đông trùng hạ thảo, nhân sâm, từng muối mặt nhiều vụ phát giác nhiễm aflatoxin. Gà ác là ổ giun sán, cúm gia cầm. Yến sào lẫn phân, lông, ký sinh trùng, vi khuẩn kháng thuốc...

Ngậm bồ hòn làm ngọt

Hẳn có người cho rằng có chút “ghen ăn tức ở” ở đây. Có thấy đại gia nhân sâm, bào ngư, vi cá nào càm ràm hay vào viện súc ruột đâu? Thói thường, người ta sẵn tay đào cả mả bà bán cá ươn cho mình, nhưng còn thú thiệt bị “Tào Tháo rượt” vì bát súp vi cá giá vài chỉ vàng, rõ là chuyện khác...

Ăn là ăn, thuốc là thuốc

Còn nhiều cái giá, từ đau tới điếng, từ cực phẩm đại bổ khó bề kể hết.

Tóm lại thì ăn ở sao với nhân sâm, gà ác cho phải? Nghĩ gọn cho lành: nếu miếng vi cá cung cấp cho bạn ít thịt, đó là thức ăn; nhưng nếu nó giúp bạn khỏi đau đầu, đó là thuốc. Mà thuốc thì phải có toa, có thang, có liều, có chỉ định - chống chỉ định, có tác dụng phụ và có cả tương tác thuốc. Uống thuốc mà nghĩ đang ăn, mà ăn thì cần gì toa bác sĩ, mấy viên ngày, mấy thang tuần. Sự thể nằm ở đấy.

Thòng thêm, nếu ai đó quan tâm: từ cổ chí kim chưa từng nghe các cụ thượng thọ, bách niên khắp năm châu bảo rằng “thần chết bỏ quên họ” nhờ phục nhân sâm, bào ngư, vi cá, nhung hươu cả...