● Mẹ tôi nội soi phát hiện polyp đại tràng, tiện thể cắt luôn, phòng ung thư. Tôi được biết “thịt dư” có bao giờ hóa ung thư?

B.Tiến (TP.HCM)

- Polyp là tăng sản niêm mạc, dưới niêm mạc lành tính, bị gọi nhầm là thịt dư. Polyp phiền phức chủ yếu do lỗi vị trí (chèn lấn), hiếm ung thư, trừ polyp đại tràng. Nói vậy, xét hàng họ thì duy chỉ polyp tuyến (adenomatous polyps) mang ẩn họa này. Polyp đại tràng ít triệu chứng đánh động, thường chỉ tình cờ qua nội soi. Với polyp, thường người ta xử nội soi + cắt bỏ + sinh thiết một lần tinh gọn.

● Tôi cắt polyp đại tràng 3 năm trước. Bác sĩ dặn nội soi định kỳ vì tái phát “như cóc bỏ đĩa”. Gần đây quên bẵng, không biết chúng có âm thầm tái xuất?

H.Thảo (Long An)

- Polyp tiếng là tái phát, bảo cóc bỏ đĩa không oan. Ngặt là polyp tuyến, ứng viên ung thư, lại tái phát có số mới ngặt. Sau cắt có đến 25 - 30% polyp tuyến qui hồi cố quận sau 3 năm. Một số đánh lận, không phải polyp mới mà là dư đảng cũ cắt sót lần trước. Xoay trở qua ống nội soi tù mù nên việc sót người lọt tội là thường.

● Họ tộc tôi có truyền thống polyp, có tiền bối mất vì ung thư đại tràng. Tôi đang lo mình và hai cục cưng?

K.Oanh (Vĩnh Phúc)

- Polyp/ung thư đại tràng nức tiếng khoản gia truyền. Đa polyp tuyến gia đình (familial adenomatous polyposis/FAP) đặc trưng với cả chùm lủ khủ polyp trong ruột. Truyền theo huyết thống độ 1 (cha mẹ/con/anh chị em) và cả độ 2 (ông bà/cô/chú/dì). Xác định “danh gia vọng tộc” cần tầm soát định kỳ, tầm 40 hoặc trẻ hơn, mỗi 5 năm hoặc sớm hơn.

● Tôi bị polyp đại tràng, thường xuyên nội soi khổ sở. Gần đây được bệnh viện đề nghị chụp CT MSCT 64. Không biết có chính xác?

S.Khánh (TP.HCM)

- MSCT/CT scan đa lớp cắt, nghĩa là người bệnh chỉ nằm chụp CT, tức nội soi ảo (virtual colonoscopy) thay vì nội soi bằng ống đâm thọc khó chịu. Lợi điểm của MSCT thấy ngay là xâm lấn tối thiểu, ảnh 3D rõ ràng, nhưng nhược điểm chí tử là không thể sinh thiết, cắt bỏ. Tựu trung hợp với tầm soát polyp nguy cơ thấp. Nhìn chung, không ngại tốn kém, người già, phụ nữ hợp MSCT hơn.

● Sau cắt polyp đại tràng, ba tôi được cho dùng aspirin. Xài lâu sợ thủng dạ dày, có cần thiết không?

M.Khánh (Cần Thơ)

- Aspirin và COX-2 (NSAID chọn lọc/celecoxib, etoricoxib, parecoxib) có tác dụng ngừa polyp tái phát và ung thư đại tràng hữu hiệu. Gần như khi xuất viện, người bệnh đều phải nhận toa về lo dự hậu. Liều thấp là đủ, nên nếu để mắt có thể tránh được tác dụng phụ, so lợi hại vẫn hời mấy nấc. Nhắc lại khoản “Nguyễn đi rồi Nguyễn lại về” dễ tái phát của polyp.

● 2 năm trước, tôi cắt polyp đại tràng theo phương pháp snare nhưng gần đây bị lại, phải lên bàn mổ. Sao phải nâng level dao kéo như vậy?

H.Nguyên (An Giang)

- Snare là phương pháp cắt polyp nội soi bằng thòng lọng điện, tròng vào cuống polyp và đoạt “thủ cấp”. Những ca phức tạp, cần phẫu trường thoáng đãng để truy cùng diệt tận hay cắt cả đoạn đại tràng, phải mở bụng cho dao vào. Cục diện polyp của bạn có vẻ phức tạp, nên người ta mới chuyển từ thòng lọng sang đại đao như thế.

● Tôi đại tiện phát hiện búi mềm thòi ngoài. Khám tại địa phương chẩn đoán là trĩ, nhưng được khuyên nội soi loại trừ polyp?

M.An (Cà Mau)

- Polyp đại tràng thường chọn đoạn tận (trực tràng, đại tràng sigma) sinh trổ, nên thi thoảng thấp thoáng thòi khỏi hậu môn, gây bối rối với trĩ. Thiệt ra polyp và trĩ cùng là người dưng nước lã, nếu có mắt nhìn người, không khó phân biệt anh ả. Một đằng là búi tĩnh mạch, một đằng là túi niêm mạc. Polyp thường chảy máu ẩn, ít khi dầm dề kiểu nhuộm đỏ toilet như trĩ.