Tưởng đơn giản nhưng ho là một triệu chứng biểu hiện bệnh lý đa dạng.

Động tác ho

Là một động tác thở ra mạnh nhằm để tống dị vật ra khỏi đường thở giống như quét dọn, không cần chổi mà dùng áp suất của không khí. Những dị vật ấy là chất nhầy, những bụi bặm chúng ta hít dọc đường gió bụi. 

Tuy nhiên có trường hợp chẳng có dị vật nhưng vẫn ho mà chúng ta gọi là ho khan, do bị kích ứng ở đường thở. Ho cấp tính thường kéo dài < 3 tuần. Ho mãn tính kéo dài > 3 tuần. 25% những người hút thuốc lá < 10 điếu/ngày bị ho mãn tính, con số đó tăng lên 50% người hút 20 điếu/ngày. 

92 loại bệnh khác nhau có triệu chứng ho. Hơn 200 loại virus khác nhau là thủ phạm khiến chúng ta buộc phải “vận công” đường thở. Vận động viên có thể chạy với vận tốc 40 km/giờ nhưng cơn ho bình thường đạt vận tốc 100 km/giờ. Mỗi lần ho bạn tống ra ngoài 2.000-5.000 bọt khí. Mỗi bọt khí chứa khoảng 100.000 vi khuẩn và bắn xa trong bán kính từ 1,5-2 mét. 

Người bị cảm cúm ngồi trên xe bus ho có thể lây nhiễm cho chừng 150 người. Virus sản sinh từ động tác ho sẽ tồn tại trong không khí 3 ngày. 

Có bạn thắc mắc rằng “trong nhà tui chẳng có ai bị bệnh lao, vậy mà tui ăn không ngon, ngủ ít, sụt cân, thỉnh thoảng húng hắng ho. Đi khám, chụp hình phổi lại bị chẩn đoán lao phổi. Vậy là sao?”. Bạn đâu biết là người mắc lao khạc đàm nhổ xuống đường, đàm khô, bụi bay lên và bạn hít chúng vô phổi. Nếu hệ miễn dịch của bạn đang yếu, không “đánh” được chúng, thì bạn mắc bệnh. Xin bà con chớ chủ quan, bởi có người vi khuẩn lao “nằm vùng”, khi chưa gây kích ứng thì chả hề có động tác ho khiến ta đi khám. Vì thế khái niệm “ho lao” muốn chỉ hễ lao thì ho cũng chỉ mang ý nghĩa tương đối.

Ho là bệnh của  hệ thống hô hấp

Đúng vậy. Tất cả viêm nhiễm ở họng(viêm họng cấp hay mãn),ở thanh quản (ho kèm khàn tiếng), ở khí quản( viêm cấp và mãn), giãn phế quản, hen phế quản, ho gà, viêm phổi, áp-xe phổi, lao phổi, bị dị vật chui vô đường thở(ho dữ dội để tống nó ra), ung thư phế quản… đều có ho.

Ho là triệu chứng của bệnh ngoài hệ thống hô hấp:

Chúng ta thấy bệnh tim cũng ho. Đó là những người bị hẹp van 2 lá, tâm phế mãn tính, suy tim, viêm màng ngoài tim. Sở dĩ những bệnh tim này có triệu chứng ho, vì có hiện tượng tăng áp lực động mạch phổi, phổi bị ứ máu tạo kích thích gây ho. 

Ho do áp-xe gan, ổ áp-xe nằm sát cơ hoành gây kích ứng màng phổi gây ra ho.

Một số phụ nữ có thai, người có hội chứng trào ngược dạ dày, người bị rối loạn tinh thần cũng có triệu chứng ho. 

Ho còn do viêm nhiễm vùng tai, mũi họng hoặc dị ứng với hoá chất. Đặc biệt người hút thuốc lá, nicotine gây phù nề, xuất tiết ở phế quản nên lúc nào cũng có thể ho và khạc đàm.  

Làm gì khi bị ho?

Vì ho là triệu chứng của nhiều bệnh xuất hiện ở mọi lứa tuổi nên chúng ta đừng tự chẩn đoán hoặc ra tiệm nhờ cô bán hàng phán bệnh bán thuốc. 

Trẻ nhỏ và người già bị ho càng cần cẩn thận vì hai lứa tuổi này sức đề kháng yếu. 

Ở ta mua kháng sinh dễ như mua rau, nên một số người  thấy ho là dùng kháng sinh kèm với thuốc ho. Uống 3 ngày thấy đỡ lại cho là mình có kinh nghiệm, khỏi đi bệnh viện mất công xếp hàng. Dù đã được khuyến cáo là dùng kháng sinh như vậy dễ làm vi khuẩn lờn thuốc, nhưng họ vẫn làm. Nhân viên bán thuốc cũng bán đại 3 ngày, hẹn không đỡ thì quay lại đổi thuốc. 

Một số bà mẹ có con nhỏ mạnh dạn mua si- rô ho về cho con uống, làm biếng chở bé đi khám, khi bệnh trở nặng mới vội vã đưa bé đi bệnh viện. 

Giữ ấm cổ cho trẻ, không cho uống nước đá, không cho trẻ tắm mưa, không nằm trực tiếp dưới nền nhà ẩm ướt hay lạnh là một trong những cách phòng triệu chứng ho. 

Thường xuyên nhỏ nước muối sinh lý vào mũi, súc họng bằng nước muối sinh lý được dùng cho mọi lứa tuổi là cách làm sạch đường mũi họng không cho vi khuẩn hoành hành nơi đây và lan sang thanh quản, khí quản. 

Khi có dấu hiệu ho mà không sốt, day ấn huyệt dũng tuyền hoặc xức dầu vào đó đều rất hữu hiệu. 

Nếu ho, không sốt lại khan tiếng thì nấu nước giá đậu xanh uống suốt ngày. 

Khi ho kèm theo sốt tức là vi khuẩn tấn công đường thở thì nên đến bệnh viện gặp bác sĩ. Không khạc đàm bừa bãi bởi hành vi này vừa không văn minh vừa đưa vi khuẩn ra làm hại cộng đồng. Quý anh nên cai thuốc lá vì thuốc lá chẳng những gây ung thư phổi mà là nguyên nhân gây ho mãn tính.