Nguyên bản, tối giản làm phương châm

EC vận hành dựa trên lý luận chủ đạo: thực phẩm qua chế biến ẩn tàng nhiều rủi ro sức khỏe, nên dùng thực phẩm nguyên bản, ít dặm mắm thêm muối, là cách ăn uống mười phân vẹn mười! Xét rõ,  đây là phương pháp ăn kiêng có phần cởi mở hơn so với nhiều trường phái khổ hạnh khác. Người ăn không phải nghiêm hành, kiêng khem khổ sở, không cần lọ mọ “cái này đúng, cái kia sai” trong bữa ăn; ngược lại, tương đối thoải mái với nhiều thực đơn, miễn tuân thủ tinh thần càng “zin” càng tốt, càng tối giản càng hay. Do vậy, EC có vẻ được lòng bá tánh, và hiệu quả “lâm sàng” cũng dễ nhìn tận mắt day tận mặt. 

Đại thể, EC đứng chân trên bốn điểm mấu chốt:

- Thực phẩm nên nấu tại nhà.

- Dùng nguyên liệu nguyên bản.

- Hạn chế tối đa chất bảo quản, màu, phụ gia thực phẩm...

- Tối giản quá trình chế biến.

Chẳng mấy gì mới! 

Tuy nhiên, soi kỹ lại, sự thể EC chỉ khác cái tên, còn ruột gan vẫn không có điểm gì mới trong phép thực dưỡng. Không phải đợi đến khi EC bảo, người ta mới biết dùng thực phẩm nguyên bản như là một cách bảo toàn dinh dưỡng tốt. Không phải nhờ EC chỉ, ta mới biết thực phẩm qua gia nhiệt cao dễ sinh mất chất hay biến chất. Không phải đợi EC nhắc, ta mới rõ thực phẩm chế biến sẵn ngậm đầy chất bảo quản, màu, mùi không hay cho sức khỏe...

Rắc rối kém ai

Xắn tay áo lên rà, thì EC cũng đầy rối rắm chẳng kém ai. Không tuyệt đối, nhưng phần nào đó EC cổ súy ngầm người ta ăn sống. Giảm thiểu củi lửa nghĩa là cũng bó tay bó chân cơ hội triệt diệt mầm bệnh, và đổ  thêm gánh nặng cho tiêu hóa. Sau cùng, “cảnh giới” ăn sạch mà EC đeo đuổi khó nên công nên cán, với hiện trạng thực thẩm độc hại tràn lan từ chế biến, lưu thông đến tận bàn ăn. Ở đây sự nguyên bản, trớ trêu lại có vẻ vô tình tiếp tay cho cái dây chuyền mờ tỏ khó tường này.

Tự nhiên không phải lúc cũng tốt 

Dù vậy, như đã nói, EC vẫn được xem là một phương pháp ăn kiêng thiện lành với nhiều ưu điểm, ít cứng nhắc. Thực tế, EC mang lại kết quả hữu hảo cho nhiều người. Tuy thế, vẫn phải  thòng một câu “biết rồi khổ lắm nói mãi” là rất không nên thần diệu hóa EC, đến độ cho qua những biện pháp ăn uống phòng trị bệnh khác đã được cầu chứng. Thực phẩm nguyên bản chỉ nên xuất hiện trên bàn ăn với một tỷ lệ cho phép, so với các món ăn chín uống sôi, và tiên quyết phải đạt điều kiện vệ sinh thực phẩm tối thiểu. Thực tế, không ít người phải trả giá rất đắt, có khi là tính mạng, vì ngộ nhận tất cả những gì tự nhiên đều tốt.  

Coi chừng “thần tiên”…phản phé!

Ngũ cốc (ngô, kê, gạo, lúa mạch, yến mạch, kiều mạch, lúa mì...), cùng họ nhà đậu, hạt (đậu xanh, đậu nành, đậu đỏ, đậu đen, hạt chia...) có chỗ đứng nặng ký trong chế độ ăn EC, với loạt “công phu” đáng đồng tiền bát gạo  như giảm huyết áp, ngừa bệnh tim mạch, tăng miễn dịch, hỗ trợ giảm cân, cải thiện tiêu hóa, ngừa tiểu đường, trắng da dày tóc, mát gan, hỗ trợ trí nhớ và cả ngừa ung thư...

Vì sự ưu việt này, nhiều người mạnh tay áp dụng chế độ ăn mà họ gạo, đậu gần như một mình một cõi. Tuy vậy, cũng như mọi “thần tiên” khác, vừa phải thì tốt bằng ham hố quá thì coi chừng bị phản phé!    

• Chất xơ “át chủ” tạo tiếng tăm, nhưng cũng là gót A-sin đáng ngại của họ nhà gạo, đậu. Bởi lạm dụng chất xơ, nhất là khi kết hợp với acid phytic, cellulose sẽ tạo kết tủa, cản trở hấp thu khoáng chất canxi, kẽm, sắt. Ngặt ở chỗ trẻ nhỏ, người già vốn rất cần canxi, sắt, nhưng cũng là đối tượng hay quá đà với ngũ cốc nhất.
• Lectin là vũ khí tự vệ chống côn trùng, nhưng cũng được xem là tác giả của loạt khó ở, dị ứng, giảm sút trí nhớ, mệt mỏi, đặc biệt là chứng ruột kích ứng khổ sở. 
• Gluten (lúa mì, lúa mạch đen, bánh ngũ cốc, bia...) cũng là tay giở giói có hạng, đặc biệt với người bất dung nạp gluten, gây phiền với loạt triệu chứng ậm ạch, tiêu chảy, táo bón, phân thối, nhức đầu, mệt mỏi, phát ban, trầm cảm, sụt cân, tổn hại ruột non và chứng ruột kích khích... Những ai theo đuổi chế độ ăn toàn đậu, hạt thường có chung một tác dụng ngoại ý là năng nổ…đi ngoài!
• Nấm mốc cũng rình rập những ai lạm dụng gạo, đậu. Danh bất hư truyền chưa ai qua mặt được là Aspergillus flavus tiết ra độc tố aflatoxin-trùm cuối gây ung thư gan. Aflatoxin đặc biệt ưu ái đậu phộng, ngô ẩm mốc, và ngay cả khi rang, nấu vẫn không thể triệt diệt hoàn toàn....