Phóng to

Ngôi miếu nơi thiền sư Vũ Khắc Minh nhập thiền, cũng là nơi sẽ đặt một pho tượng thạch cao

Công việc phục chế hai pho tượng có cốt xương thiền sư Vũ Khắc Minh và Vũ Khắc Trường tại chùa Đậu đã cơ bản hoàn thành, và dự kiến sẽ làm lễ khánh thành rước tượng vào nơi thượng tọa vào 25-10 tới. Trong quá trình phục chế, các nhà khoa học đã khám phá những điều chưa từng biết và phần nào vén được tấm màn bí mật về hai pho tượng huyền bí này.

Những phát hiện chưa công bố

Trước đây, các nhà khoa học biết là tượng được phủ sơn ta, nhưng không biết chính xác là bao nhiêu lớp. Lần phục chế này họ mới xác định được có 11 lớp sơn, có cả những lớp dát bạc rất công phu. Các lớp sơn này tạo thành một cái "khung"ở bên ngoài, làm giá đỡ cho các xương ở bên trong. Điều này đã trả lời câu hỏi bấy lâu nay: Tại sao pho tượng bó cốt không dùng bất cứ một giá đỡ nào bên trong lại có thể đứng vững được qua ngần ấy năm...

Bằng cách sử dụng máy "nhận dạng" người qua hài cốt của MIA (Tổ chức tìm kiếm người mất tích của Mỹ ), các nhà khoa học đã xác định rằng vào thời điểm nhập định, thiền sư Vũ Khắc Minh vào khoảng 42-43 tuổi, cao 1m62 và nặng hơn 50 kg.

Câu chuyện liên quan đến pho tượng trắng - tượng thiền sư Vũ Khắc Trường - cũng rất ly kỳ. Khi di chuyển pho tượng, chỗ vỡ ở đằng sau lưng bung ra một mảng to gần bằng bàn tay, người ta ngạc nhiên thấy pho tượng có đến... 2 cột sống. Nhìn kỹ hoá ra đó là một ống trúc già dựa song song vào xương sống thật. Đây là một bất ngờ với các nhà khoa học, vì trước đó pho "trắng" (Vũ Khắc Trường) không thể chụp X-quang như pho đen (Vũ Khắc Minh).

Pho "trắng" thật ra đã được tu bổ, phục chế một lần do hậu quả sự tàn phá của một trận lụt mà người dân địa phương trước đây đinh ninh là xảy ra vào năm 1914. Nhưng vừa qua, khi một đoàn khoa học của ta sang Pháp mới ngẫu nhiên có được những tài liệu ghi chép về việc này. Theo đó thì trận lụt đã xảy ra từ năm 1893. Pho tượng bị ngâm nước, nên phần thân dưới bị sụt xuống, cột sống bị đứt rời.

Tài liệu cũng ghi chép về công việc phục chế khi đó có sự tham gia của một người thợ tên là Vũ Đình Tuyển. Theo ông Lý thì Vũ Đình Tuyển chính là một người dân địa phương (hiện con cháu vẫn định cư tại làng). Phương pháp phục chế bấy giờ là xếp liền một ống trúc già song song với cột sống để làm giá đỡ... Sau đó người ta đã tráng một lớp vôi bên ngoài tượng. Lớp vôi đó gây ra phản quang và đó là lý do xương pho tượng trắng không hiện trên phim X-quang được.

Có đến 5 pho tượng cho hai thiền sư

Hai pho tượng thật sẽ được trả về vị trí cũ (trong nhà tổ Chùa Đậu). Nhưng thay vì đặt trong tủ kính như từ năm 1983 đến giờ (khiến tượng bị đọng hơi nước và gây hư mục nhanh hơn), người ta sẽ để hai cụ trong một khám gỗ, có đặt máy lưu thông không khí. Đoàn phục chế đã đặt làm một khám gỗ mới ở Vân Từ, Đông Anh, Hà Nội theo đúng quy cách cổ.

Cùng với hai pho tượng thật, trong quá trình phục chế, các nhà khoa học phải đổ thêm 3 pho tượng bằng đất sét hoặc thạch cao (2 pho thiền sư Vũ Khắc Trường và 1 pho thiền sư Vũ Khắc Minh), để tiện đối chứng sau này. Sau khi hoàn thành, 2 trong 3 pho giả sẽ được đặt trong các am ở bên chái chùa vốn là chỗ các cụ đã ngồi nhập thiền khi xưa. Còn một pho nữa, theo một dự kiến trước đó có thể sẽ đưa vào bảo tàng tỉnh Hà Tây.

Hôm làm lễ hạ để đưa hai cụ sang phòng phục chế là một sự kiện trọng đại của cả vùng. Theo thông tin từ vị Bí thư xã, đến thời điểm này, công việc phục chế đã hầu như hoàn tất, các lớp sơn đã hoàn thiện và đã khô, chỉ đợi xem có phản ứng gì không. Nếu không có gì thay đổi, bên khảo cổ sẽ tổ chức họp báo vào khoảng 20-10 và sau đó đến 25-10 sẽ khánh thành, rước tượng từ nơi phục chế đến nơi tọa.