Phóng to

Ông Atsushi Mise

TT - Nguồn nhân lực là yếu tố quan trọng thứ hai (sau môi trường đầu tư) đối với những nhà đầu tư Nhật khi quyết định làm ăn ở VN. Nguồn lao động của VN hiện tại liệu đã thỏa mãn những nhà đầu tư khó tính người Nhật hay chưa? Tuổi Trẻ đã trao đổi với ông Atsushi Mise - chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật tại VN - để tìm câu trả lời.

* Thưa ông, cộng đồng doanh nghiệp Nhật đánh giá nguồn lao động VN thế nào?

- Chúng tôi thấy người lao động VN có những điểm giống với lao động ở các nước Đông Nam Á. Chẳng hạn như thể lực tốt, sự khéo léo khi làm việc, ham học hỏi, cầu tiến. Sau giờ làm việc chúng tôi còn thấy rất nhiều bạn trẻ đổ đi học thêm. Giới doanh nhân Nhật vẫn đánh giá nguồn lao động VN là cần cù và giá nhân công thị trường này rẻ.

Tuy nhiên, hiện nay giá nhân công rẻ không còn là yếu tố quyết định để hấp dẫn các nhà đầu tư, như với 7-8 năm trước khi nền kinh tế Nhật và đồng yen còn mạnh, các xí nghiệp Nhật đầu tư ra nước ngoài rất nhiều thì nhân công rẻ là một yếu tố rất quan trọng.

Thế mạnh được chú ý bây giờ là vị trí VN gần Trung Quốc. Luồng đầu tư ở Nhật đang thay đổi, không quá tập trung vào Trung Quốc nhằm tránh rủi ro. Đầu tư ở VN, chúng tôi có thể đưa hàng sang đó và tận dụng được một số lợi điểm về nguồn lao động như trên.

Tính đến đầu năm 2003, Nhật đã đầu tư vào VN 378 dự án với tổng vốn đầu tư 4,311 tỉ USD, số vốn đã thực hiện đạt 3,074 tỉ USD và đứng thứ ba trong danh sách các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào VN. VN xuất khẩu sang Nhật 2,438 tỉ USD. Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật ở VN hiện thu hút 141 thành viên.

* Theo ông, đâu là những điểm yếu của nguồn lao động VN?

- Theo người Nhật, năng lực và tri thức về công việc phải qua quá trình tích lũy. Tuy nhiên, điểm yếu của người lao động VN là kiến thức của họ còn mang tính chất cá nhân. Lao động VN mang tính chất dao động, mà doanh nghiệp Nhật hoặc ở Nhật thì ít khi có trường hợp này.Thứ hai nữa là người lao động VN khi làm việc theo nhóm, tập thể, tính hợp tác rất kém.

* Có ý kiến cho rằng cơ hội dành cho lao động quản lý rất hiếm có tại các doanh nghiệp Nhật, ông nghĩ sao điều này?

- Đối với các xí nghiệp ở châu Âu hay Mỹ thì họ có chiến lược địa phương hóa và quốc tế hóa. Nghĩa là nhà đầu tư dần dần đưa người lao động địa phương vào các vị trí quản lý. Còn giới doanh nhân Nhật đầu tư ra nước ngoài thì không như vậy và các chức vụ quản lý trong doanh nghiệp đều do người Nhật nắm giữ.

Tuy nhiên, theo tôi, hiện nay tình hình này đã thay đổi. Doanh nhân Nhật đầu tư vào VN vẫn thường mong muốn sẽ tìm được người thay thế, nghĩa là nhân viên VN phải cống hiến được nhiều cho doanh nghiệp trước khi được tiến cử.

* Cần đẩy mạnh nguồn nhân lực VN theo hướng nào, theo ý ông?

- Để kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu như hiện nay thì sự thông minh, khéo léo vẫn chưa đủ. Người lao động VN phải được học hỏi cách xử lý vấn đề và suy nghĩ mang tính toàn cầu để mang nhiều tính ứng dụng thực tiễn hơn. Tôi tin nếu đầu tư nhân lực theo hướng này VN sẽ phát triển được thế mạnh trong đội ngũ lao động.

Tôi đã làm việc ở Thái Lan bảy năm, hiện nay thu nhập quốc dân của Thái gấp VN năm lần nhưng tôi cho rằng 20 năm nữa thì VN sẽ đuổi kịp Thái Lan và năm năm sau đó thì VN sẽ vượt Thái Lan.

* Xin cảm ơn ông.