Phóng to

Gấu chó

TT - PGS - TS Đỗ Khắc Hiếu, trưởng bộ môn công nghệ tế bào động vật (Viện Công nghệ sinh học) - người được cấp bằng sáng chế độc quyền về phương pháp lấy mật không cần giết gấu vào năm 1983, khẳng định mật gấu vừa có tác dụng chữa bệnh xơ gan, vừa gây bệnh viêm gan. Thực hư như thế nào?

Ông Hiếu cho biết:

- Mật gấu chữa được xơ gan là mật gấu ngựa. Trong mật gấu ngựa chứa axit ursodeoxycholic (UDC). Thông thường 1g mật gấu ngựa khô có 200mg UDC. Rất nhiều cơ quan khoa học hàng đầu thế giới đã có những nghiên cứu tỉ mỉ và chứng minh UDC có tác dụng chữa xơ gan. Do đó uống mật gấu ngựa rất tốt.

Tuy nhiên, khác với gấu ngựa, trong mật gấu chó gần như không có UDC mà chỉ có axit chenodeoxycholic (CDC). Ngược lại với UDC, CDC không có tác dụng chữa xơ gan mà lại gây viêm gan và sau đó phần lớn người bệnh sẽ bị xơ gan.

Vì thế, uống mật gấu chó không những không có tác dụng chữa bệnh mà còn gây thêm bệnh. Tất nhiên nếu dùng mật gấu chó để bôi ngoài da cũng có tác dụng làm tan những vết tụ máu.

* Thưa ông, vì sao axit CDC lại gây viêm gan?

Phóng to

Gấu ngựa

- Khi người bệnh uống mật gấu chó, vi khuẩn trong đường ruột sẽ ăn CDC và sản sinh ra axit lithocholic. Đây chính là tác nhân gây bệnh viêm gan. Tôi cũng lưu ý, CDC không chỉ có trong mật gấu chó mà còn có ở mật vịt, ngan, ngỗng.

Rất nhiều người chỉ biết uống mật vịt để chữa sỏi thận, sỏi gan mà không biết rằng nó còn gây viêm gan. Tôi đã gặp nhiều người sau khi uống mật vịt khỏi sỏi gan, nhưng lại chết vì viêm gan.

Mặc dù chúng ta chưa có nghiên cứu về việc uống mật gấu chó sẽ bị viêm gan nhưng vấn đề này đã được các nhà khoa học thuộc Viện Hàn lâm hoàng gia Anh nghiên cứu và công bố là đúng.

* Nhưng nuôi gấu lấy mật hiện rất phổ biến tại nước ta, làm thế nào phân biệt được đâu là mật gấu ngựa, đâu là mật gấu chó?

- Điều đó phải phân tích mật mới biết được. Còn nhìn bề ngoài gấu chó chỉ khoảng 50-70kg, nhỏ hơn so với gấu ngựa là 180-200kg. Ngoài ra, cả hai loài này đều có lông màu đen, có một khoang trắng ở cổ.

Ông Nguyễn Bá Thụ (cục trưởng Cục Kiểm lâm): Theo thống kê, cả nước có khoảng 2.500 con gấu nuôi nhốt, chủ yếu trong các hộ gia đình ở Hà Nội, TP.HCM, Hà Tây, Bình Dương. Trong số này có 80% là gấu ngựa, còn lại là gấu chó. Hiện nay người dân khai thác mật của cả hai loài, không phân biệt gấu ngựa, gấu chó. Chúng tôi cũng không biết sự khác nhau giữa mật của hai loài gấu này. Nếu các nhà khoa học có kết quả nghiên cứu về tác hại của mật gấu chó thì nên công bố để mọi người biết.

Tuy nhiên, khoang trắng ở cổ gấu chó tròn, sít vào cổ, còn khoang trắng ở cổ gấu ngựa trễ xuống tận ức của nó.

Để nhận biết mật tốt xấu nói chung cũng có thể phân biệt bằng mắt thường. Mật gấu tốt nhất có màu vàng, trung bình thì màu đồng, màu ánh xanh như thép. Kém nhất là mật màu xanh. Hiện nay mật gấu trên thị trường chủ yếu là mật màu xanh.

* Nghĩa là ngay cả với mật gấu ngựa cũng rất ít có tác dụng chữa bệnh?

- Mật gấu trên thị trường chỉ còn khoảng 1/3 tác dụng chữa bệnh. Vừa qua, chúng tôi đã phân tích năm mẫu mật gấu do Chi cục Kiểm lâm Hà Nội thu giữ được. Kết quả cho thấy tất cả các mẫu đều có hàm lượng hoạt chất chữa bệnh thấp hơn so với tiêu chuẩn. Đó là do cách lấy mật ở các hộ nuôi không đúng.

Thông thường nếu con gấu ngựa khỏe mạnh, không bệnh tật, sau khi lấy mật có thể pha vào nước sôi, rượu hay mật ong uống trực tiếp rất tốt. Dĩ nhiên đó phải là những con gấu ngựa 5-6 tháng mới lấy mật một lần.

Đằng này người ta lấy mật có khi 2 tuần/lần nên mật không chất lượng, làm giảm tuổi thọ của gấu. Rồi thì họ lấy mật mà không tiệt trùng kim tiêm, rửa chỗ lấy mật bằng rượu Lúa Mới. Điều đó rất dễ làm gấu nhiễm trùng dẫn tới apxe.

Nếu gấu bị apxe thì mật sẽ đục, có cặn trắng lắng bên dưới. Chúng tôi đã phân tích nhiều mẫu như vậy và thấy cặn trắng chỉ là mủ. Mật gấu chứa mủ sẽ gây bệnh cho người dùng.

Mặt khác, một vài bệnh khi gấu mắc phải cũng sẽ làm trương túi mật. Thường túi mật của gấu chứa 180-200ml mật, khi trương lên chứa đến 300ml nhưng thực chất chỉ là nước chứ không phải mật.

Ngoài ra, nếu lấy vào mùa hè thì mật loãng, kém chất lượng hơn so với lấy vào mùa đông, mùa xuân vì hai mùa này gấu ít uống nước, mật sẽ đặc hơn. Lấy mật sau khi cho gấu ăn cũng kém chất lượng. Thường thì nên lấy mật 1-2 ngày sau khi cho gấu nhịn ăn.

Dù sao cũng phải khẳng định nếu khai thác một cách khoa học, mật gấu ngựa sẽ có tác dụng rất tốt trong điều trị một số bệnh như xơ gan, sỏi mật, gãy xương.

Mới đây nhất, chúng tôi đã phân tích và phát hiện mật gấu ngựa còn có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư. Khi uống mật gấu ngựa sẽ làm thay đổi tế bào ung thư khiến các loại thuốc chữa ung thư dễ ngấm vào khối u hơn.