Lời giải thích về chuyện đầu cơ

NGUYỄN VẠN PHÚ 14/09/2003 17:09 GMT+7

TTCN - Ngôn từ có sức mạnh riêng của nó. Nhắc đến từ “đầu cơ”, hầu như mọi người đều nghĩ ngay đến những hoạt động bất hợp pháp, lừa dối, hay chí ít cũng mang hơi hám tham lam, đáng chê trách. Ngay cả giới quản lý cũng thích đưa ra những ý kiến theo hướng đổ lỗi cho dân đầu cơ khi giải thích một số hiện tượng không kiểm soát được giá cả trong thời gian qua.

 
 

 Đầu cơ có nhiều mức độ. Nếu xem xét nó như một hoạt động kinh tế thuần túy, nó chỉ là sự cân nhắc giữa rủi ro và lợi nhuận. Người đầu cơ là người chấp nhận rủi ro cao hơn để trông chờ lợi nhuận lớn hơn như kiểu đánh bạc với rủi ro.

Một thương gia buôn cà phê dự đoán ba tháng nữa giá cà phê sẽ tăng gấp đôi hiện nay. Anh ta bỏ tiền mua thật nhiều cà phê dự trữ, đến lúc giá cao thật sự sẽ tung ra bán kiếm lời. Đó là một hoạt động đầu cơ ở hình thức đơn giản nhất. Có thể thắc mắc vì sao người khác không làm như thế?

Ở đây yếu tố chấp nhận rủi ro và có nguồn lực tài chính đóng vai trò quan trọng. Giả thử giá không lên như nhà đầu cơ dự đoán, anh ta sẽ phải chịu lỗ nặng, kể cả mất cơ hội dùng tiền mua cà phê vào hoạt động kinh doanh khác. Nông dân bán cà phê mà không đợi giá lên vì họ chấp nhận đổi tiềm năng có lợi nhuận cao để lấy sự chắc ăn và một khoản tiền có thể sử dụng ngay vào việc khác.

Hoạt động đầu cơ trở nên bất hợp pháp khi người đầu cơ sử dụng những cách thức bất hợp pháp để giảm thiểu rủi ro. Ví dụ, sẽ là chuyện bình thường nếu một người đem tiền đầu tư vào một mảnh đất hiện chỉ là một ao rau muống. 

Nhưng nếu anh ta có thông tin đặc quyền nhờ có quan hệ mật thiết với giới quan chức qui hoạch, biết trước khu ao rau muống này sẽ trở thành khu dân cư trong vòng vài năm nữa, hoạt động đầu cơ của anh ta là bất hợp pháp. 

Một doanh nghiệp nhà nước được giao nhập độc quyền một mặt hàng nào đó để bán ra thị trường, theo giá Nhà nước qui định. Nếu biết trước Nhà nước sẽ có chủ trương tăng giá trong thời gian tới, doanh nghiệp này đầu cơ bằng cách ngưng bán hàng giá cũ, chờ giá cao mới bán, thế là họ đầu cơ trái phép vì lợi dụng lợi thế độc quyền.

Đầu cơ thuần túy không mang yếu tố bất hợp pháp, là động lực thúc đẩy nền kinh tế. Thị trường sẽ biến động nhiều hơn nữa nếu không có đầu cơ. 

Trở lại ví dụ đầu cơ cà phê ở trên. Bên cạnh những dự đoán giá cà phê tăng, cũng có người dự đoán giá cà phê giảm, họ cũng đầu cơ, theo hướng ngược lại. Hai xu hướng ngược chiều nhau này sẽ đóng vai trò quan trọng trong bình ổn giá. Cả hai tạo ra dòng chảy đồng vốn nhờ các khoản đầu tư, họ góp phần quan trọng tạo ra thị trường.

Tuy nhiên, về mặt đạo lý, hoạt động đầu cơ bao giờ cũng bị nhìn ngó với cặp mắt nghi kỵ vì đây là xu hướng tâm lý tự nhiên của con người. Người ta khó lòng chấp nhận chuyện làm ra lợi nhuận không nhờ sản xuất, không nhờ kinh doanh mà chỉ dựa vào phỏng đoán. 

Hơn nữa người đầu cơ bao giờ cũng cố tạo áp lực theo hướng có lợi cho họ, và vì thế họ khó lòng cưỡng được những thủ thuật giảm rủi ro như kiểu “liên minh” với giới quan chức có đặc quyền trong đầu cơ đất đai nói trên.

Một hành lang luật pháp tốt là làm sao hình dung được mọi ngóc ngách luật lệ mà người đầu cơ có thể lợi dụng để hưởng lợi trái đạo lý. Nếu thông tin qui hoạch đất đai được công khai cho tất cả đều biết, các quan chức nắm thông tin này cũng không thể trao cho dân đầu cơ để cùng làm giàu.

Vì vậy, riêng trong thị trường bất động sản ở nước ta, chỉ cần chấm dứt việc lợi dụng thông tin đặc quyền mà nhiều người đã từng sử dụng để tối đa hóa lợi nhuận một cách không công bằng, đầu cơ đất đai mang yếu tố tiêu cực sẽ giảm hẳn.

Bình luận Xem thêm
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận