Gluten đầy trong lúa mì và ngũ cốc cùng họ (lúa mạch, lúa mạch đen, lúa mì spenta...), nên nói đến lúa mì tức là nói gluten, nhắc đến gluten là nhắc đến lúa mì vậy.

Bất dung nạp gluten

Gluten đáng ra an phận như một chất đạm thực vật ( thịt lúa mì, thịt chay), nếu không mắc vào rắc rối với hệ miễn dịch, gọi chung là chứng dị ứng/bất dung nạp gluten. Có đến 1-2% dân số hành tinh có khúc mắc với gluten, gồm các thể bệnh celiac, mẫn cảm gluten không celiac, mất điều hòa  gluten ...

Celiac 

Trong đó celiac, một thể tự miễn, ngặt nghèo nhất, bởi hệ miễn dịch vừa dần gluten vừa phang luôn niêm mạc ruột (kém hấp thu dinh dưỡng, thiếu máu, loãng xương, ung thư...). Những ca khác nhẹ hơn nhưng vẫn đủ khiến hệ tiêu hóa mệt cầm canh...

“Chạy mặt” gluten

Từ đây, non 2% nhân loại phải nói không, từ cự tuyệt đến dè chừng, với chế độ ăn có gluten, nếu muốn yên thân. Từ đó chuyên ngành thực phẩm  và siêu thị gluten free khá ăn nên làm ra. Truyền thông cũng có cả kênh riêng về gluten ăn khách. 

Thấy người ăn khoai vác mai đi đào

Đói ăn rau đau uống thuốc có gì phải xoắn? Chỉ là, thấy người ăn khoai vác mai đi đào, từ đây lại nổ ra trào lưu ăn không gluten, coi đó như một cách bảo vệ sức khỏe tiên tiến, của những người không dính cọng lông chân đến  gluten. Y học khẳng định không có bằng chứng chế độ ăn gluten free ở người vô can mang lại lợi ích sức khỏe đáng kể, dù một số người có cảm thấy khỏe hơn với chúng. 

Nhìn người ngẫm đến ta

Thật ra, cớ sự có phần góp từ bụng suy. Sự nhấn mạnh thái quá những khó ở từ gluten gây ra tâm lý thực phẩm phi gluten là thực phẩm lành mạnh. Ngộ nhận còn do người ta chứng kiến bệnh nhân celiac nhờ tẩy chay gluten mà sức khỏe khá lên, lên cân vù vù, hân hoan yêu đời... Vậy mới có chuyện khôi hài là khách sộp của ngành thực phẩm gluten free lại là giới tiêu dùng không hề có ân oán gì với gluten.

Thiệt vì dìm hàng gluten

Tẩy chay thực phẩm gluten còn gây thiệt hại cho người dùng. Đơn cử, ngoài thất thế nguồn đạm thực vật, việc loại ngũ cốc nguyên cám kéo theo những thất thoát dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất, chất xơ... Gluten còn là món khoái khẩu của lợi khuẩn ruột, nên gạt chúng ra rõ là không khôn cho người mắc rối loạn tiêu hóa trường thiên, khổ sở với chứng đại tràng kích thích, viêm ruột...

Không mưa cớ gì mặc áo mưa?

Gút lại, không mưa mà  mặc áo mưa, là tình cảnh có phần “ngớ ngẩn” của những ai mê đắm bất chấp chế độ ăn không gluten. Chưa kể hao thiệt về dinh dưỡng, túi tiền và ....thời giờ (dành hàng giờ trước kệ thực phẩm để đọc bảng thành phần dinh dưỡng nhằm loại bỏ gluten).

Gluten free là thế nào?

Dành cho những ai quan tâm, chế độ gluten free gồm các mục :

- Thực phẩm tươi không gluten nên dùng (hoa quả, đậu,  hạt, trứng, thịt ,cá , gia cầm...). Ngũ cốc và bột  ( ngô, rau dền, gạo, gạo lứt, gạo huyết rồng, đậu nành, hạt kê, hạt quinoa, khoai tây, miến, đậu nành, sắn..). Sữa (phô mai,  sữa chua...). Ngoài ra còn có nhiều loại thực phẩm giàu gluten đã được loại bỏ qua sản xuất.

- Thực phẩm chứa gluten cần tránh, gồm thực phẩm, bột nghiền, được làm từ lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen, triticale ...Một số  “âm thầm”  có mặt gluten dễ gây chủ quan cho người dùng như bia, thịt chế biến sẵn, hải sản, xốt marinade, súp, nước tương, mạch nha...

- Thực phẩm chế  biến sẵn có nhãn  không chứa gluten. Đầy đủ phải ghi là  thực phẩm không chứa gluten tự nhiên, hoặc thực phẩm chế biến không có thành phần chứa gluten, không bị nhiễm chéo với các thành phần có chứa gluten trong quá trình sản xuất...

- Phụ gia có gluten

Gluten còn được dùng như một chất làm đầy, dính, tạo hương liệu, tạo màu (kem, kẹo, nước chấm, nước sốt, bánh kẹo, bánh nở...)

Thử biết liền

Nhắc lại, dưng không, không nhất thiết phải “khổ hạnh” với chế độ ăn căng mắt nhặt từng chút gluten khỏi bát ăn. Trường hợp nhờ gluten free mà bạn cảm thấy khỏe hơn, thì coi chừng đang mắc celiac và các thể bệnh khác...